مفهوم و تاثير قوانين موجد حق در داوري داخلي با نگاهي به رويه قضايي

The Concept of The laws creating the rights in Territorial Arbitration by reviewing Judicial Procedure

در قوانين كنوني ايران اشاره روشني به مفهوم قوانين موجد حق نشده است و با وجود اشاره هاي مكرر به الزام رعايت قوانين موجد حق در راي داور، عدم تبيين مفهوم و حتي عدم اشاره به مصاديق قوانين موجد حق در قوانين مانعي در برابر تعيين حدود و ثغور آن ايجاد كرده است و اين پرسش را مطرح مي كند كه كدام قوانين را مي توان قانون موجد حق قلمداد كرد؟ آيا به زعم برخي نويسندگان تنها بايستي قوانين ماهوي را در زمره قوانين موجد حق به حساب آورد يا اينكه قوانين شكلي نيز مي توانند در اين دسته قرار گيرند؟ آيا فقط قوانين امري را مي توان موجد حق دانست يا قوانين تكميلي را نيز شامل مي شود؟ در صورتي كه راي خلاف موجد حق باشد راي باطل است يا قابل ابطال ؟پاسخ به اين پرسش ها را نمي توان به صراحت در قوانين شناسايي نمود. زيرا به جز دو ماده اي كه در قانون آيين دادرسي مدني آمده استمفهوم، محتوا، حدود و ثغور و همچنين نسبت قوانين موجد حق با ساير قوانين از جمله قوانين شكلي و ماهوي و يا قوانين امري يا تكميلي در هيچكدام از متون قانوني آورده نشده است. به همين دليل است كه تعريف دقيق از قوانين موجد حق و همچنين تعيين مصاديق آن در قوانين و مقررات ايران به يكي از بحث برانگيزترين عناصر قراردادهاي داوري تبديل شده است؛ زيرا نبود برداشت يكسان از مضمون آن بر دامنه ابهامات مربوط به موارد بطلان راي داوري افزوده است.

In Iran's laws, there is no reference to the laws creating the rights, and deespite frequent references to the requirement to observe the laws creating the rights in arbitration, However, the lack of an explanation of the concept and even the lack of reference to the examples of the laws that create the right in the laws makes an obstacle to the determination of its boundaries. Here, the question arises as to which laws can be considered to be the law creating rights? According to some authors opinion, It is only necessary to take into account substantive rules as the laws creating the rights or formal rules can also be placed in this category? It seems that the answer to this question can not be found in the rules. Because of the exception of the two provisions of the Code of Civil Procedure of Iran, there is no reference to the concept of the laws creating the rights elsewhere. an‎d that is why the precise definition of the laws creating the rights, as well as determining its implications in the laws and regulations of Iran, has become one of the most controversial elements of arbitration agreements. Because the lack of a single understanding of its content has added to the scope of ambiguity regarding revoke of arbitrator's verdict.