مسئوليت مدني ناشي از اعتماد در فرض بطلان قرارداد

Civil liability of reliance in the case of invalidity of contract

طرفين قرارداد ممكن است در راستاي انعقاد آن، هزينه‌ها، اقدامات و معاملاتي را انجام داده يا از موقعيت‌هايي صرف‌نظر كرده باشند. در فرض بطلان قرارداد،همه اين موارد به صورت خسارت جلوه مي‌كند. به نظر مي‌رسد، اگر بطلان قرارداد را بتوان به يكي از طرفين منتسب كرد، مي‌توان او را مسؤل جبران چنين خساراتي دانست. اين مسؤليت، قهري و مبناي آن تقصير است زيرا طرفي كه علت بطلان، منتسب به اوست و با وجود آن، اقدام به انعقاد قرارداد مي‌كند، مرتكب تقصير شده است. احراز رابطۀ سببيت در خصوص هزينه‌هاي مستقيم معامله مانند دلالي، تنظيم سند رسمي، حمل و نقل و نگهداري و ... امكان‌پذير است، اما در خصوص از دست دادن موقعيت‌ها و نيز معاملات و اقداماتي كه در راستاي انعقاد معامله انجام مي‌شود و ممكن است منجر به ورود ضرر شود مانند فروش مال يا استقراض براي تهيۀ ثمن به جهت غيرمستقيم بودن ضرر دشوار است. هدف مسؤليت مدني ناشي از اعتماد آن است كه طرف زيان‌ديده را در موقعتي قرار دهد كه اگر قرارداد منعقد نمي‌شد همچنان در آن موقعيت قرار داشت.

In the course of concluding the contract, it happens that the parties to the contract carry out the costs, take measures and transactions or withdraw from the situations. In the case of the invalidity of the contract, all of this appear in the form of the damage. It seems that if one can attribute the nullity of the contract to one the parties, then that party can be identified as responsible for the compensation of such damages. This responsibility is forcible and it is the basis of the above-mentioned fault as well; because the party that assumes the cause of the fault and yet enters the contract consciously, has committed the wrongdoing. It is feasible to acquire the causality relationship with respect to the direct transaction costs such as brokerage, official document setup, transportation and maintenance, etc. But, due to the indirect losses, this acquisition of relationship proves to be difficult regarding the loss of the opportunities as well as the transactions and measures that are towards the conclusion of the contract which might result in harm and loss such as selling assets or borrowing to provide consideration. The purpose of the liability of reliance is to put the harmed party in a situation that if the contract was not concluded, that party would still remain in the same situation.