مدلسازي تخليه اضطراري جمعيت شهري با رويكرد مديريت بحران (نمونه موردي: شهرك مسكوني واقع در شرق تهران)

Large-Scale Emergency Evacuation Modeling: A Disaster Management Approach (Case Study: A Crowded District in East of Tehran Metropolitan)

يكي از مهم‌ترين مفاهيم در حوزه‌ي مديريت بحران ، تخليه و اسكان اضطراري جمعيت است كه نه‌تنها در جنگ‌ها و حملات تروريستي، بلكه در زمان رويداد بلاياي ديگر نيز يك ضرورت حياتي محسوب مي‌شود. تخليه و اسكان جمعيت به طور مطلوب و كارا در مقياس بزرگي همچون شهر، نيازمند يك برنامه مدون و جامع است كه از مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار در ميزان موفقيت آن مي‌توان به مكانيابي مطلوب پناهگاه عمومي با ظرفيت تخليه كامل جمعيت شهري و بهينه سازي شبكه دسترسي به منظور كاهش زمان كل فرآيند تخليه و روان سازي ترافيك عبوري، اشاره كرد. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوي دو مرحله‌اي مكانيابي پناهگاه عمومي و مسيريابي مطلوب تخليه اضطراري جمعيت است. در مرحله اول با استفاده از تكنيك تحليل سلسله مراتبي فازي (FAHP) دو ناحيه مناسب جهت احداث پناهگاه اضطراري مكان‌يابي گرديده است. در مرحله دوم، به مقايسه تطبيقي نتايج حاصل از دو سناريو مسيريابي كه عبارت‌اند از سناريوي مسيريابي تخليه جمعيت بر اساس كوتاه‌ترين مسير (Shortest Path) و سناريوي مسيريابي تخليه جمعيت با استفاده از الگوريتم مسيريابي ظرفيت‌آگاه(Capacity-Aware) پرداخته شده است. نتايج بيانگر كاهش 32 دقيقه‌اي زمان كل فرآيند تخليه و استفاده حداكثري از ظرفيت‌هاي شبكه دسترسي و تعديل حجم ترافيك در مقاطع مختلف شبكه در سناريوي دوم است و زمان نهايي فرآيند تخليه حدود 47 دقيقه محاسبه گرديد. بنابراين بكارگيري الگوريتم ظرفيت‌آگاه CASPER در سامانه‌هاي مسيريابي در شرايط بحران پيشنهاد مي‌گردد.

Evacuation planning is the one of the most important research area in the crisis management studies. The high efficiency evacuation and emergency settlement of the population on a large-scale environment such as the city requires a comprehensive plan. To do this, the two main important factors are :i) determine the suitable location of the public shelter with enough capacity; and ii) optimize the urban road network in order to Reducing the total time of the evacuation process and the flow of traffic flow. The purpose of the present study is to provide a two-step model of the shelter site selection and optimal routing in emergency evacuation planning. In the first step, using the Fuzzy Hierarchy Process Analysis (FAHP) technique, two suitable sites have been located for the construction of emergency shelters. In the second step, the results of two routing scenarios are compared that include: i) Shortest Path (SP) scenario; ii) Capacity-Aware Shortest Path Evacuation Routing (CASPER) scenario. The results indicate that total evacuation time (47 minutes) and maximum traffic flow in road network segments are reduced using CASPER algorithm; in the other word, trip assignment in road network is optimized and evacuation routing is getting faster. Therefore, it is recommended to use the CASPER algorithm in evacuation routing planning.