طراحي الگوي اسكان موقت پس از زلزله احتمالي در شهر قم

Design of temporary accommodation model after the Qom potential earthquake

شهر قم با توجه به قرار داشتن در پهنه با خطر لرزه‌خيزي زياد و داشتن آسيب‌پذيري بالا از مناطق در معرض ريسك بالا محسوب مي‌گردد. وجود جمعيت زياد در معرض خطر از يك سو و فقدان طرح مناسب براي اسكان جمعيت زياد براساس تجربه‌ها و اقدامات در زلزله‌هاي اخير از سوي ديگر باعث تشديد شرايط و تبديل شدن آن به بحران مي‌گردد. هدف از انجام اين پژوهش استخراج الگويي مناسب براي اسكان موقت پس از زلزله احتمالي در قم مي‌باشد. براساس اين الگو طراحي اسكان موقت مورد نياز با توجه به شرايط كالبدي و غيركالبدي محل و با استفاده از پتانسيل‌ها و زيرساخت‌هاي موجود انجام مي‌گيرد. وجود يك معيار هم در زمينه طراحي و ارائه راه‌حل مناسب در زمان بحران قابل استفاده است و هم به ارزيابي و مقايسه طرح‌ها و اجراي مسابقات طراحي براي ارزيابي يكسان كمك مي‌كند. در انجام اين پژوهش از روش تحقيق كمي-كيفي با شيوه توصيفي- تحليلي از نوع مطالعات ميداني و پيماشي استفاده شده است. در راستاي جمع‌آوري اطلاعات نيز از ابزارهاي مطالعات كتابخانه‌اي، بررسي اسناد، مشاهده و مصاحبه با مسئولين و متخصصين استفاده شده است. نتيجه اين پژوهش ارائه الگوي اسكان موقت پس از زلزله احتمالي قم براساس شاخص‌هاي طراحي اسكان موقت مي‌باشد. در اين راستا شاخص‌هاي طراحي سرپناه موقت براساس مرور متون تخصصي و تجربه‌هاي مشابه استخراج و با روش تحليل سلسله مراتبي الويت‌بندي و وزن‌دهي شد. در ادامه گزينه‌هاي سكونت‌گزيني در شهر قم براساس معيارهاي طراحي اولويت‌بندي شد. در پايان با تركيب اين گزينه‌هاي الگوي اسكان موقت شهر قم تعيين گرديد. به منظور تسهيل در فهم چگونگي تبديل اين الگو به يك طرح كالبدي، نمونه‌اي نيز طراحي شد كه در آن به جزئيات معماري طرح پرداخته شده است.

The city of Qom is considered a high risk area due to its high seismic risk and high vulnerability. The large population at risk on the one hand, and the lack of a suitable plan to accommodate the large population based on recent earthquake experiences and actions, on the other hand, exacerbate the situation and turn it into a crisis. The purpose of this study was to derive a suitable model for temporary accommodation after a possible earthquake in Qom. According to this model, the design of the temporary accommodation required is based on the physical and non-physical conditions of the site, using existing potentials and infrastructures. A criterion can be used both to design and provide the right solution in times of crisis and to help evaluate and compare designs and design competitions for a uniform evaluation. In this research, a quantitative-qualitative research method with descriptive-analytical approach along with field surveys wereused. Library study tools, document review, observation, and interviewing with authorities and experts have also been used to collect information. The result of this study is to present a model of temporary accommodation after a possible Qom earthquake based on the design criteria for temporary accommodation. In this regard, temporary housing design criteria were extracted based on specialized literature review and similar experiences and prioritized and weighted by the Analytic Hierarchy Process (AHP). Subsequently, housing options in the city of Qom were prioritized according to design criteria. In the end, by combining these options, the temporary housing pattern of Qom was determined. To facilitate understanding of how this pattern was transformed into a physical design, an example was designed with attention to architectural details.