سامانه‌هاي نوري طبيعي ارگونوميك در موزه‌هاي هنري

Ergonomic Natural-Solar Lighting Systems in Museum of Artworks

عرضه‌ آثار عملكرد اوليه و قابليت ديدن و لذت بردن از بازديد عملكرد متعالي موزه‌هايي با محوريت نمايش آثار هنري است. بر اين اساس، استفاده از نور به‌عنوان عامل بنيادين ادراك بينايي يكي از راه‌هاي ارتقاء عملكرد موزه و لذت‌بخش كردن فضا براي انسان است. لذا پرداختن به چگونگي امكان تحقق نورپردازي ارگونومي به‌عنوان دانشي انسان‌محور در قالب سامانه‌هاي نوري طبيعي به‌عنوان كامل‌ترين طيف نور مي‌تواند گامي مؤثر در بهبود عملكرد موزه‌‌هاي هنري1 تلقي شود. اين پژوهش بر پايه‌ فرضيه‌اي مبني بر كاربرد ارگونومي در نورپردازي موزه‌هاي هنري و پرسشي كاربردي متكي بر استخراج سامانه‌هاي نوري طبيعي ارگونوميك در اين موزه‌ها پي‌ريزي شده است. اين نوشتار پژوهشي كيفي با هدفي كاربردي- توسعه‌اي است كه مطالعات پايه‌ در آن به صورت كتابخانه‌اي و پردازش داده‌ها به روش تحليل محتواي توصيفي ـ تطبيقي بر اساس اطلاعات متني مستخرج صورت گرفته است. علاوه بر آن به جهت بررسي دقيق‌تر كاربرد متقابل دو به دوي مؤلفه‌هاي مطرح شده در ادبيات پژوهش تكنيك كاربردي SWOT و نيز نرم‌افزاري مرتبط با بررسي اصول نورپردازي ارگونومي جهت تدقيق نتيجه در بخش يافته‌ها به كار رفته است. سامانه‌هاي نوري طبيعي سقفي جهت نورپردازي در فضاي موزه‌هاي هنري‌ مناسب‌تر از سامانه‌هاي ديواري است. بررسي دقيق‌تر سامانه‌هاي متداول در موزه‌ها نشان مي‌دهد سامانه‌ فتوولتائيك و سپس سپر نوري مناسب‌ترين سامانه براي نورپردازي طبيعي در موزه‌ است و در رده‌‌هاي بعد لوله‌هاي نوري و تاقچه‌ نوري قرار مي‌گيرد. تحقق شاخص‌هاي بصري نورپردازي ارگونوميك متكي بر كيفيت بالاي نور طبيعي، كيفيتي مطلوب در نگريستن به آثار هنري است. در بهينه‌ترين شرايط تركيب سامانه‌ فتوولتائيك با سپر نوري مي‌تواند موجب توزيع مناسب نور ضمن كنترل بيشتر خيرگي، درخشندگي، سايه‌اندازي و كنتراست در موزه‌‌هاي هنري شود؛ در اين روند در نظر گرفتن نورگير‌هاي ديواري جهت تأمين ارتباط ديداري درون و بيرون و منظره‌پردازي امري مناسب تلقي مي‌شود

Display of artwork is the primary function of the museums of artworks and the ability to see and enjoy visiting the museum is their sublime function. Accordingly, using light, as one of the basic elements of visual perception, is one of the ways to enhance the function of the museum and make space enjoyable for humans. Therefore, studying how to use ergonomic lighting (as human-centered knowledge) in the form of natural-solar lighting systems as the most complete spectrum of light can be an effective step in improving the function of museums of artworks1. The main hypothesis of the present study is that ergonomics can be applied in the lighting of museums of artwork and it is also attempted to answer an applied question: how are ergonomic natural-solar lighting systems designed for these museums? The present study is qualitative-applied research in which basic studies are carried out through library research and the data are processed using content analysis. Moreover, the SWOT technique is used to more precisely examine the components discussed in the research literature section, and the related software is used to study the principles of ergonomic lighting to scrutinize the results in the findings section. Top natural lighting systems are more suitable for lighting in the museums of artworks than side lighting. A closer examination of natural lighting systems widely used in museums shows that the photovoltaic systems are the most appropriate ones for natural lighting in the museum, followed by light shield, light pipe, and light shelf. The satisfaction of visual indicators of ergonomic lighting based on the high-quality natural light provides the desirable lighting in the museums. Combining photovoltaic shades with light shields can optimally distribute the light while controlling glare, luminance, shading, and contrast in museums of artworks. In the process, it is appropriate to consider side lighting systems to provide a visual connection between the interior and exterior spaces as well as to landscape the space in the museum.