نقد و تحليل الهيات اميد يورگن مولتمان

مولتمان از نسل اول الهي‌دانان پس از جنگ بود كه آثار شوم نوميدي را در جامعۀ مسيحي درك كرده بود، لذا همگام با اعضاي «كليساي معترف» براي احياي اميد مسيحي اقدام كرد. او با بن‌مايۀ الهيات ليبرال و وجودي، ضمن اسطوره‌زدايي از اندوخته‌هاي تاريخ مسيحيت، احياي اميد را محصول ظرفيت وجودي انسان و برگرفته از شناخت و تصميم دروني او دانست. مولتمان با روشي ديالكتيكي فرجام‌شناسي را، كه به عنوان پيوستي بي‌فروغ در پايان كتب مسيحي بود، در كنار صليب و رستاخيز مسيح، به عنوان اصلي كاربردي در كانون الهيات مسيحي قرار داد. او با عبور از تئيسم و پان‌تئيسم، متأثر از روح كلي فلسفۀ بلوخ، خداي پانن‌تئيستي پاننبرگ را وام گرفت و با تفسيري نو و متمايز از ديدگاه لوتر، بارت و بولتمان در باب صليب و رستاخيز مسيح، با رويكردي اجتماعي، خدا را همراه با وعدۀ موثقش، در ميان رنج انسان‌ها و پيش رو و همراه آنها، فعال در سرنوشت انسان و جهان دانست. اين نوشتار با رويكردي اسنادي، تحليلي و انتقادي، با تأكيد بر اولين كتاب مولتمان، الهيات اميد، ضمن پاسخ به چرايي اهميت كليدي «اميد» در الهيات مولتمان در مقايسه با بارت، بولتمان و بلوخ، الهيات اميد او را تبيين و رابطه‌اش با رويكرد ليبرال و وجودي بولتمان و الهيات نوارتدوكس بارت و فلسفۀ اميد بلوخ را مورد نقد و تحليل قرار مي‌دهد. مولتمان توانسته ضمن حفظ قداست و حريم خداي كتاب مقدس، او را همراه با همۀ جهان و پيش روي انسان‌هاي رنجور وارد زندگي روزمره كند و با احياي اميد مسيحيِ آينده‌محور به جاي ماندن در گذشته و حال، كليدي همه‌فهم براي حل گره‌گاه‌هاي جامعه (مسيحي) ارائه دهد.