سوگيري‌هاي شناختي ذهن انسان در پذيرش باورهاي ديني

علوم شناختي دين حوزه‌اي نوظهور از علوم شناختي است كه بينش‌هايي را از شاخه‌هاي مختلف علمي گرد مي‌آورد تا تبيين كند انسان‌ها چگونه باورهاي ديني را كسب مي‌كنند و انتقال مي‌دهند. از نظر محققان علوم شناختي دين، مكانيزم‌هاي ذهني و شناختي انسان داراي جهت‌گيري‌ها و سوگيري‌هاي خاصي هستند كه او را مستعد پذيرش و انتقال باورهاي ديني مي‌كنند. در اين مقاله، ضمن بررسي مشخصه‌ها و ويژگي‌هاي اين سوگيري‌ها و نحوۀ عملكرد آنها، نشان مي‌دهيم كه گرچه تمايلات شناختيِ ذاتي انسان ذهن‌هاي ما را پذيراي دين به طور كلّي مي‌كند، اما آنها به خودي خود ظهور و موفقيت باورها و اعمال ديني را كه مختص يك فرهنگ خاص هستند تبيين نمي‌كنند. به علاوه نشان خواهيم داد كه هرچند مدافعان تبيين‌هاي شناختي مطالعۀ دين را به عنوان پديده‌اي «طبيعي» در دستور كار خود قرار داده و مي‌كوشند علل طبيعي شكل‌گيري، پذيرش، تقويت و شيوع باورهاي ديني را كشف كنند، تلاش‌هاي آنها به معناي كاستن از اعتبار باورهاي ديني و همچنين نفي تبيين‌هاي «غيرطبيعي» از باورهاي ديني نيست.