بررسي انتقادي ديدگاه ابن‌عربي در ناسازگاري خلود در عذاب با صفتِ رحمت و عدل الهي، از منظر آيت‌الله جوادي آملي

يكي از آموزه‌هاي ديني در باب معادشناسي، مسئله خلود و جاودانگيِ كفار معاند و لجوج در عذاب جهنم است. اجماع و اتفاق همه علماي اسلامي (از فقها، متكلمان و فيلسوفان) بر اين بوده كه جاودانگيِ عذابِ اين عده از جهنميان، در متون ديني نص و صريح است. در مقابل، ابن‌عربي معتقد است چنين چيزي با رحمت واسعه و عدل خداوند ناسازگار است؛ به همين جهت، تن به تأويل نصوص ديني داده و خلود در متون ديني را به معناي «مدت طولاني» تفسير كرده و بر اين باور است كه دوزخيان بعد از گذشت مدتي از عقوبت، رحمت و عدل الهي به سراغ آنان خواهد رفت و عذاب دوزخ را از آن‌ها برمي‌دارد. استاد جوادي آملي نيز به عنوان فقيه، متكلم، فيلسوف و عارف، اين تفسيرِ ابن‌عربي را نپذيرفته و معتقد است عذاب ابدي نه تنها منافاتي با رحمت واسعه و عدل الهي ندارد، بلكه با آن سازگار و هماهنگ است. اين مقاله به بررسي انتقادي ديدگاه ابن‌عربي، از منظر استاد جوادي آملي مي‌پردازد.