دورگ‌گيري بين‌گونه‏ اي سوسن چلچراغ و ارقام تجاري ليليوم با روش گرده‎افشاني خامه قطع‌شده و كشت قطعات تخمدان

در اين پژوهش،كارايي استفاده از روش گرده‏افشاني خامه قطع شده و كشت قطعات تخمدان جهت غلبه بر موانع ناسازگاري پيش‎تخمي و پس‎تخمي ليليوم مورد ارزيابي قرار گرفت. سه رقم از گونه‎هاي آسيايي (ترسور، پيراندلو و سب دازل) و چهار رقم از گونه‎هاي اورينتال (ريالتو، سوربونه، پارادرو و مانسيا) به عنوان والد مادري و گونه Lilium ledebourii(سوسن چلچراغ) به عنوان والد دهنده دانه گرده با دو روش گرده‎افشاني عادي و گرده‎افشاني خامه قطع شده تلاقي داده شدند. تخمدان‌ها پس از 10، 20 و 40 روز از گرده‎افشاني جدا شده و كشت قطعات تخمدان انجام شد. پژوهش بهصورت دو آزمايش گرده‎افشاني كلاله و گرده‎افشاني خامه قطع شده انجام شد. اين پژوهش به صورت طرح كاملا تصادفي و در قالب آزمايش فاكتوريل با دو فاكتور زمان برداشت تخمدان و رقم مورد استفاده انجام شد. ميزان تورم تخمدان، تعداد كپسول به دست‌آمده، وزن كپسول‎هاي توليد شده، تعداد قطعات كشت شده، تعداد بذر توليدي، وزن بذور به دست‌آمده و تعداد بذر جوانه زده ثبت شد. به علت عدم موفقيت آزمايش گرده‎افشاني كلاله نتايج حاصل در اين مقاله گزارش نشد. نتايج نشان داد كه فاكتور رقم در تمام شاخص‎ها در سطح 5 درصد و در شاخص تعداد كپسول در سطح يك درصد معني دار بوده است. اثر فاكتور زمان‎هاي مختلف برداشت تخمدان و اثر متقابل اين فاكتور با فاكتور رقم تنها در مورد شاخص تعداد بذر به دست‌آمده در سطح 5 درصد معني دار بود. در آزمايش گرده‎افشاني خامه قطع شده در تلاقي بين سوسن چلچراغ و ارقام مانسيا، ترسور و سوربون به ترتيب 172 ،80 و 60 عدد بذر توليد شده و 1/1 درصد از بذرهاي برداشت شده از پايه مادري مانسيا جوانه زده و به گياهچه تبديل شدند. به طور كلي در اين آزمايش مشخص شد كه از تكنيك گرده‎افشاني خامه قطع شده و به دنبال آن نجات جنين‏هاي به دست آمده مي‎توان جهت غلبه بر موانع دورگ‏گيري در سوسن چلچراغ و ارقام تجاري استفاده نموده و ارقام جديدي را توليد كرد.