ارزيابي فتوسنتز و پاسخ روزنه‌ها در شرايط كم‌آبياري و خشك‌كردن جزيي منطقه ريشه در سيب‌زميني (Solanum tuberosum L.)

امروزه با توجه به كمبود منابع آبي، توجه بيشتري به استفاده از روش‌هاي ذخيره كننده آب مي‌شود. به اين منظور آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با پنج تكرار در شرايط كنترل شده در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. عوامل موردبررسي شامل سه سطح آبياري (آبياري كامل (100درصد ظرفيت زراعي)، كم‌آبياري (70درصد ظرفيت زراعي)، خشك‌كردن جزيي منطقه ريشه (70درصد ظرفيت زراعي))، زمان اعمال تنش (دو هفته پس‌از كاشت و 50درصد گلدهي) و دو سطح كود فسفاته (ميزان موردنياز براساس آزمايش خاك و افزودن 25درصد بيشتر از ميزان توصيه شده) بودند. در تيمارهاي خشكي يك قسمت از گلدان‌ها دو هفته بعد از كاشت، تحت تنش خشكي قرار گرفت و قسمت دوم گلدان‌ها تا شروع گلدهي به‌طور كامل آبياري شدند و در مرحله 50درصد گلدهي تيمارهاي خشكي روي آن اعمال شد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي در هر دو مرحله گلدهي و 21 روز بعد از گلدهي، سبب كاهش بيشتر صفات فيزيولوژيك شامل شاخص محتواي كلروفيل، سرعت فتوسنتز، هدايت روزنه‌اي و سرعت تعرق شد. با افزايش مدت زمان خشكي تراكم روزنه‌ها در سطح زيرين برگ افزايش يافت. با وجود كاهش ميزان فتوسنتز و ماده خشك در گياهاني كه تحت‌تنش خشكي قرار گرفتند، مقدار زيست‌توده شاخساره در تيمار خشك‌كردن جزيي منطقه ريشه نسبت به تيمار كم‌‌آبياري بيشتر بود. افزايش كود فسفر بر تراكم روزنه تأثير معني‌دار نداشت، اما 21 روز پس‌از گلدهي باعث افزايش غلظت CO2 اتاقك زيرروزنه، نرخ فتوسنتز، سرعت تعرق و كاهش هدايت روزنه‌اي شد و زيست‌توده شاخساره با افزايش فسفر رابطه مستقيم داشت.