كليدواژه :
انتظار , انقلاب اسلامي , شعر آييني , شعر دفاع مقدس , شعر مقاومت , شعر مهدوي , شعر ولايي , مهدويت , ظهور ,
چكيده فارسي :
شعر مهدوي از زيرمجموعههاي شعر ولايي است كه در قلمرو شعر آييني دامنه گسترهداري دارد. پيشينه شعر مهدوي به بدو پيدايش زبان فارسي (دري) برميگردد كه از نام حضرت مهدي4 به عنوان نماد صلح، آرامش و عدل و از نام دجّال، به صورت نمادي براي جنگ، فتنه و پليدي ياد ميشده و توصيفات به صورت كلي بوده است. دفاع از ناموس، جان، اعتقادات، سرزمين و حقوق فردي و اجتماعي، در تمام ملل و جوامع متمدن بشري وجود داشته و سابقهاي به قدمت تشكيل اجتماعات بشري دارد. اين مقاومت و ايستادگي در برابر ظلم و ستم، سبب ظهور ژانري خاص از ادبيات به نام ادبيات مقاومت شد. بسياري از آثار بزرگ و شاهكارهاي ادبيات جهان، مربوط به ادب مقاومت است. مقاومت و ادب مقاومت در ايران نيز پيشينهاي كهن دارد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و شروع جنگ تحميلي كه مقاومت مردم در برابر دشمن را در پي داشت، شعرا نيز در اشعار خود به توصيف صحنههاي نبرد، دلاوريهاي رزمندگان، شهيد و شهادت و... پرداختند و گونهاي از شعر مقاومت به نام شعر دفاع مقدس را به وجود آوردند كه تا آن زمان در ادب فارسي سابقه نداشت. از جمله ويژگيهاي شعر دفاع مقدس، موضوع انتظار موعود و ظهور حضرت مهدي4 است كه در شعر آن دوران، حضوري گسترده دارد. اين نوشتار بر آن ست كه با روش توصيفي _ تحليلي، ارتباط شعر مهدوي و شعر دفاع مقدس و تأثير آموزههاي مهدوي بر شعر آن دوران را بررسي كند. همچنين در پي اثبات اين فرضيه است كه شعر دفاع مقدس همچون شعر مهدوي از زيرمجموعههاي شعر آييني به شمار ميرود.