«هنر موعود» از منظر فقه و مباني حقوق اسلامي ناظر بر هنرهاي تجسمي

هنر در روزگار ما به جنبه‌اي اصلي از زندگي تبديل شده است و بدون هنر، گويي زندگي معناي جاري خود را از دست خواهد داد. هنر‌هاي گوناگون همچون معماري، مجسمه‌سازي و نقاشي، خاستگاه ذوق و انديشه هنري انسان روزگار ماست تا جايي كه يك اثر معماري يا يك تنديس و نقاشي، مي‌تواند معرف اعتقادات و ايده‌آل‌هاي يك جغرافياي انساني قلمداد شود. در اين ميان و در شرع مقدس اسلام _ كه به همه وجوه انسان از بدو تولد تا هنگامه مرگ، بر موازين احكام و با رهيافت سعادت ابدي بشر مي‌نگرد نظر شارع مقدس نسبت به انواع هنر و از جمله هنرهاي سه‌گانه چيست؟ پاسخ به اين پرسش مي‌تواند دريچه‌اي به سوي تعالي براي هنرمندان متعهد و مسلمان بگشايد كه بر موازين احكام دين، هنر خود را خلق و ارائه كنند. بايدها و نبايد‌هاي شرعي مستنبط از ادله كه با قدرت اجتهاد استخراج و به عنوان حكم ظاهري _ در مقابل حكم واقعي _ ارائه مي‌شوند، در ديدگاه تحليل و مسير تفقه، قابل بحث و بررسي است و مقايسه اختلاف احكام بين فقهاي گذشته و حال، در اين موارد و با استناد و مبتني بر دلايل، از جمله مسائل اين پژوهش به شمار مي‌آيد. همچنين پرسش‌هايي كه به اصل و ماهيت هنر بازمي‌گردند؛ مانند اين‌كه ضرورت پرداختن به بحث هنر و چرايي و چيستي هنر بي‌قيد و مقايسه آن با هنر متأله، هنري در راستاي هنر موعود و شناسه‌هاي آن را رقم خواهد زد. درك شناسه‌هاي نسبت بين هنر مطلوب و هنر موعود با هنر اسلامي، زمينه پاسخ به پرسش‌هايي است كه در لسان شارع وجود داشته، اما تصريح و اضمار يا منطوق و مفهوم بودن آن تفقه مي‌طلبد. اين مقاله درصدد تبيين ملاك و مناط استنباط احكام شرعي در اين زمينه است كه خود زمينه‌ساز تنقيح جايگاه فقهي و حقوقي هنرشيعي و هنرموعود به شمار مي‌رود.