مهدويت در اشعار دوره مشروطه

دورۀ قاجاريه يكي از اعصار طلايي شعر مذهبي _ آييني است. تعدّد شاعران آييني، آفرينش منظومه‌هاي مذهبي و پيدايش شاعراني كه منحصراً با موضوع ولايي سخن گفته‌اند، قابل توجه است. در دوران مشروطه نيز اين جريان ادامه دارد و در ديوان بسياري از شاعران اين دوره، اشعاري در مدح و رثاي پيامبر6 و اهل‌بيت ايشان، به ويژه اشعاري دربارۀ امام حسين7 و واقعۀ عاشورا، مدح و مرثيۀ امام رضا7 و نيز در مدح امام زمان4، ديده مي‌شود. شاعراني كه اشعار مهدوي سروده‌اند بسيارند، معروف‌ترين آنان عبارتند از ملك‌الشّعرا بهار، صغير اصفهاني، فواد كرماني، مفتقر و ميرزا يحيي اصفهاني. در اين مقاله به معرفي اين افراد و نقد اشعار مهدوي آنان مي‌پردازيم. سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه تأثيرپذيري شاعران آييني از وقايع مشروطه و بازتاب باورهاي ديني و ولايي در اشعار مهدوي آنان چگونه است؟ براي پاسخ به اين سوال، تحليل محتوا كه عبارت است از برجسته ساختن محورها يا خطوط اصلي اشعار، بهترين روش است. از موارد تأثيرپذيري شاعران از انقلاب مشروطه مي‌توان مواردي چون مبارزه با خرافات مذهبي، نزاع ديني و تقابل دين و پيشرفت را نام برد. همچنين تمام شاعران آييني‌سراي اين دوره عقايد ديني خود را با صراحت در اشعارشان بيان كرده و از تولّي به خاندان عصمت و طهارت سروده‌اند.