ظرفيت اخلاقي و زيبايي‌شناختي خيال در تكوين و گسترش هنر انتظار

در اين مقاله پس از تنقيح دامنه معنايي و ضمن تشريح كارايي اخلاقي و زيبايي‌شناختي خيال، به تشريح كارايي خاص آن در تكوين و گسترش هنر انتظار توجه خواهيم كرد. نتيجه‌اي كه از اين توجه و تحليل حاصل شده اين است كه خيال، به عنوان ساحتي كه همواره در نقش واسطه عمل مي‌كند، در رابطه با هنر انتظار نيز به نقش واسطه‌گرانۀ خود تعين مي‌بخشد و زمينه تكوين و گسترش اين هنر را در ابعاد اخلاقي و زيبايي‌شناختي خاص خود فراهم مي‌نمايد. به اين ترتيب كه: الف) خيال در كاركرد وجودي خود زمينه ارتقاء هنر انتظار از ساحت مادي به عالم مجردات را فراهم مي‌كند؛ ب) از وجه معرفتي نيز خيال زمينه‌اي براي نقب زدن هنر انتظار از عالم محسوس به عالم معقول است؛ ج) در جنبه معنايي، خيال ساحتي است كه معاني باطني را در امتداد معاني ظاهري مستقر ساخته و اين معاني باطني را به هنر انتظار منتقل مي‌نمايد. در تمام كاركردهاي سه‌گانه فوق، خيال زمينه‌ساز تربيت اخلاقي مخاطبان است و اين تربيت را با تمركز بر مضامين عشق و فضيلت، در هنر انتظار منعكس مي‌نمايد