مطالعه جنبه‌هاي روان‌شناختي ـ جامعه‌شناختي كاربري فيس‌بوك بين كاربران ايراني و عوامل تأثيرگذار بر آنها

سايت‌هاي شبكۀ اجتماعي در دو دهه اخير جايگاه ويژه‌اي بين كاربران پيدا كرده‌اند و در اين بين سايت فيس‌بوك محبوب‌ترين شبكۀ اجتماعي مورد استفاده بوده است. اين سايت در ايران نيز كاربران زيادي دارد و به‌ همين دليل تحقيق درباره جوانب مختلف آن ضرورت دارد. اين مقاله به مطالعه عوامل مؤثر بر جنبه هاي روان‌شناختي ـ جامعه‌شناختي كاربري فيس‌بوك مي‌پردازد. ما براي شناخت اين جنبه‌ها، نظريه استفاده و خشنودي و نمايش را مثلث‌بندي كرده‌ايم و از اين طريق پنج جنبه اصلي روان‌شناختي ـ جامعه‌شناختي كاربري فيس‌بوك را شناسايي كرده‌ايم كه عبارتند از: جنبه جبراني كاربري فيس‌بوك، بازنمايي خود، فرايند جامعه‌پذيري، اعتياد به فيس‌بوك و هويت مجازي. براي مطالعه عوامل مؤثر بر اين جنبه‌ها، سه دسته متغيرهاي جمعيت‌شناختي، ويژگي‌هاي روان‌شناسانه و ميزان حضور در فيس‌بوك در نظر گرفته شد و با استفاده از روش پيمايش آنلاين، تحقيق اجرا شد. پرسشنامه به مدت 3 ماه در دسترس بود و 354 پاسخنامه در اين مدت گردآوري شد. سپس همبستگي بين متغيرهاي مختلف و وجود تأثير علي بين متغيرهاي همبسته با استفاده از نرم‌افزار اس‌پي‌اس‌اس تحليل و در نهايت مدل علي تحقيق با استفاده از نرم‌افزار آموس ارائه شد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه تمام عوامل روان‌شناسانه فرد با تمام جنبه‌هاي روان‌شناختي ـ جامعه‌شناختي كاربري فيس‌بوك بين كاربران ايراني همبستگي دارد؛ اما تمام اين همبستگي‌ها علّي نيست. نتايج همچنين نشان داد كه از بين عوامل روان‌شناسانه، روان رنجوري و خطرپذيري قدرت تبيين‌كنندگي بيشتري دارند، در حالي‌كه خودشيفتگي بر هيچ‌يك از جنبه‌هاي كاربري تأثير علّي ندارد.