شاخص عدالت در سهم‌بري عوامل توليد با نگرش اسلامي

بررسي سهم عادلانه عوامل توليد از درآمد حاصل از توليد و تدوين شاخص‌هايي جهت سنجش آن، يكي از مهم‌ترين بحث‌هاي علم اقتصاد و مورد تأكيد سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي است. اين امر مستلزم پيمودن مراحل چهارگانه تبيين مفهومي عدالت، شناخت استحقاق عوامل توليد، استخراج معيارهاي عدالت و در نهايت طراحي شاخص‌ها مي‌باشد. غالب مطالعات صورت گرفته با نگاه اسلامي، فاقد جامعيت و نظام‌مندي بوده و هيچ‌كدام شاخصي را در اين زمينه ارائه نمي‌كنند. نوشتار حاضر با استفاده از روش تحليلي ـ توصيفي، اين فرضيه را مطرح مي‌كند كه از ديدگاه اسلام، عدالت در سهم‌بري عوامل توليد، مستلزم تفكيك ميان عوامل توليدي است كه حق آنها به عين محصول توليدي تعلق مي‌گيرد؛ در حالي‌كه معيار عدالت در سهم‌بري عوامل توليد در اين دسته از عوامل، اعطاي عين محصول توليدي به آنها مي‌باشد، سهم ساير عوامل (كه حقي در عين محصول توليدشده ندارند)، در قالب اجرت و سهم بازاري مي‌باشد. در ادامه عنوان شده كه اجرت و سهم بازاري، زماني عادلانه است كه معيارهاي عدالت در دو سطح بازار و اقتصاد وجود داشته باشند. در طراحي شاخص عدالت در سهم‌بري عوامل توليد، با رعايت همين تقسيم‌بندي به ارائه سنجه‌هايي در هر بخش پرداخته شده و در نهايت با تجميع سنجه‌ها، شاخص عدالت در سهم‌بري عوامل توليد ارائه شده است.