ضرورت و مشروعيت حكومت و ولايت فقيه از منظر امام‌خميني(ره) و ميرزاي نائيني(ره)

موضوع تحقيق حاضر، حكومت و ولايت فقيه از منظر امام‌خميني(ره) و ميرزاي نائيني(ره) است. در اين جستار، چند مسئله از مسائل مبحث حكومت و ولايت فقيه از ديدگاه امام‌خميني(ره) و ميرزاي نائيني(ره) به روش توصيفي‌ـ‌تحليلي و با الگوي تطبيقي بررسي شده است. مهم‌ترين يافته‌هاي پژوهش عبارت‌اند از اينكه در مسئله ضرورت حكومت، امام‌خميني(ره) آن را به ضرورت عقل، ضرورت احكام اسلام، رويه و طريقه رسول‌اكرم, و اميرالمؤمنين} و مفاد آيات و روايات، ثابت مي‌داند و ميرزاي نائيني(ره) ضرورت حكومت را به اتفاق نظر عقلا ثابت و از اهمّ تكاليف مي‌شناسد. در مسئله مشروعيت حكومت، امام‌خميني(ره) به استناد قرآن، حاكميت غيرخدا را ظالمانه و غيرمشروع مي‌داند و مشروعيت حكومت را با تصدي فقيه عادل مي‌شناسد و با فقدان نظام ولايت فقيه، نظارت فقيهان بر قوانين لازم است. ميرزاي نائيني(ره) حكومت مشروع دردوران غيبت امام معصوم} را در وهله اول، حكومت ولي فقيه بر اساس ولايت انتصابي فقيه مي‌داند و با عدم حصول شرايط، حكومت را با اذن و نظارت فقها مشروع مي‌داند. در موضوع نقش مردم درحكومت، نظام حكومتي امام(ره) داراي دو جنبه اسلاميت و جمهوريت است و مردم در تعيين مصداق، پذيرش ولي فقيه و تشكيل حكومت، نقش دارند. محقق نائيني(ره) با نظر به اصل مساوات و آزادي مردم درحكومت ولايي، نظارت و مشاركت مردم را در حكومت از طريق شور و مشورت با عقلاي امت توصيه مي‌كند.