نيايش‌هاي نهان آسماني در اشعار الكساندر پوشكين

Secret Heavenly Prayers in Alexander Pushkin's Poems

مقاله ابتدا اشاره­اي كوتاه به خاستگاه نيايش دارد كه متأثر از اعتقادات و باورهاي فردي و اجتماعي است و سپس به ورود آن در آثار ادبي و چگونگي بيان آن توسط نويسندگان و شاعران فارسي و روسي مي­پردازد. آثار ادبي نيايشي غالباً متأثر از اعتقادات و باورهاي نويسندگان و شاعران آفريده مي­شوند. پيرامون نيايش در متون ادبي كهن و معاصر سخن فراوان است. نيايش اشكال گوناگون دارد و در ادبيات منثور و منظوم، غالباً حامل پيام خداشناسي و پيوند انسان با عالم ملكوت و درواقع خلوت كردن نويسنده و شاعر با معبود است. نويسندگان و شاعران زيادي از ايران و روسيه، مانند مولوي، سعدي، حافظ، فارابي، عطار، پوشكين، لرمانتف، بونين و ديگران در آثار خود به اين موضوع پرداخته­اند. برخي بر اساس مضامين كتب مذهبي يا تحت­تأثير شگفتي­هاي كائنات آثاري از خود بر جاي گذاشته­اند. ادبيات نيايشي فارسي با ستايش پروردگار آغاز مي­شود، مانند شاهنامه فردوسي، گلستان و بوستان سعدي و ديوان اشعار عطار. در ادبيات روسي سده­هاي گوناگون نيز آثار نيايشي در قالب­هاي گوناگون مشاهده مي­شود. در پژوهش حاضر به­شكل موردي به موضوع نيايش در اشعار الكساندر پوشكين پرداخته مي­شود كه متأثر از اعتقادات ديني او است. نيايش در اشعار پوشكين به­شكل تمناي ادبي يا سپاس از خداوند و ياري طلبيدن از مقدسات است. نيايش­هاي او دربارۀ خدا، نزديكان، وظيفۀ شعر و شاعر است. اوج معنوي اشعار نيايشي پوشكين در ظهور «فعل الهي» است. او با هنر و به­كمك انسان­شناسي ديني و آنگاه با نيايش جهان مادي را ترك مي­كند و به­سوي جهان ماورا حركت مي­كند.

The article first makes a brief reference to the origin of prayer that is influenced by individual and social beliefs, and then goes into the literary works and how they are expressed by Persian and Russian writers and poets. Prayer literary works are often influenced by the beliefs of writers and poets. There is a lot of information about prayer in ancient and contemporary literary texts. Prayer has many forms, and in prose and poetry literature, it often carries the message of theology and human connection with the divine realm, and in fact the writer and poet are left with a God. Many writers and poets from Iran and Russia have addressed this issue in their works, such as Rumi, Saadi, Hafez, Farabi, Attar, Pushkin, Lermontov, Bonin, and others. Some are based on the themes of the religious texts or under the influence of the wonders of the universe. Persian worship literature begins with the praise of God, such as Ferdowsi's Shahnameh, Sa'adi’s Golestan and Bustan and Attar's Poetry Divan. Various centuries of Russian literature have also seen works of worship in various forms. The present study deals with the case of the prayer in Alexander Pushkin's poetry, which is influenced by his religious beliefs. Prayer in Pushkin's poetry is in the form of literal praise or praise to God and seeking blessings. His prayers for God, his neighbor, are the duty of poet and poetry. The spiritual peak of Pushkin's poetry is the emergence of the "Divine Verb". He leaves the material world with art and with the help of religious anthropology and then moves on to the supernatural world.