سيري در تحولات اجتماعي آيين سماع و موسيقي عرفاني ايران با توجه به نگاره‌هاي اسلامي

Survey of Social Evolution in Sama Ceremony and Mystical Music in Iran Based on Islamic Miniatures

هنر موسيقي در دوره اسلامي همواره متأثر از انديشه‌هاي اسلامي و شرايط اجتماعي و فرهنگي دوره‌هاي مختلف بوده­است. جامعه تصوف با ساختار اعتقادي و اجتماعي، در پيوندي معنادار و عميق با هنر موسيقي، تجلي پيدا كرد. آيين سماع و موسيقي عرفاني در جامعه تصوف، به دليل نگرش‌ها و شرايط سياسي و اجتماعي گوناگون به صورت يكنواخت پيش نرفت. اين پژوهش در نظر دارد با مطالعه نگاره‌هاي عرفاني به چگونگي جايگاه اجتماعي جامعه تصوف و ارتباط آن با سير تحول موسيقي عرفاني و آيين سماع در سده‌هاي مياني تا دوران اسلامي متأخر، بپردازد. پژوهش حاضر با رويكرد تاريخي و توصيفي- تحليلي انجام شد و يافته‌اندوزي داده‌ها به روش كتابخانه‌اي صورت پذيرفته است. نتايج مطالعات بيانگر اين مهم است كه ديدگاه جامعه نسبت به آيين سماع و موسيقي عرفاني اغلب متأثر از چگونگي ساختار سياسي و مواضع حاكميت نسبت به انديشه‌هاي عرفاني و تصوف بوده است؛ به نحوي كه در سده‌ي پنجم تا اواسط سده نهم هـ.ق، جايگاه اجتماعي ممتاز تصوف، دليل رونق سماع و موسيقي عرفاني مي‌شود اما در سده‌هاي دهم و يازدهم هـ.ق با توجه به شكل گيري ساختار سياسي آن دوره، اين روند تنزل پيدا مي‌كند. به نحوي كه در دوره‌هاي بعد نيز نتوانست به دوران طلايي و حيات اجتماعي پيشين خود باز‌گردد.

Music is always influenced by Islamic thoughts and Islamic art social and cultural conditions were different periods. Sufi community of faith and social structure, in deep and meaningful relationship with art, music, manifested. Ritual dance and music of Sufism, Sufi society, because of the attitude of various social and political conditions did not go as smoothly. This study intends to study how the social position of Sufism Sufi music and dance rituals in medieval Islamic period later to pay.The present study intends to study the social status of the society of Sufism and its role in the religious tradition.So the study was conducted cross-historical approach. Data collection, the library method has been done. Results of studies indicate it is important that the vision of the Sufi ritual dance and music are often the result of the political structure and governance positions than has been thought and mysticism, So that in the fifth century to the mid-ninth century AH, privileged social position of Sufism, a Sufi boom is singing and music, But in the tenth and eleventh centuries AD, due to the formation of a political structure that period, the process is reduced. So that in later periods also could return to its former golden era and social life.