رقابت و واگرايي در سازمان همكاري شانگهاي؛ با تأكيد بر اختلافات چين-روسيه و هند-پاكستان

چشم انداز همگرايانه تعميق همكاري‌ها ميان اعضاي سازمان همكاري شانگهاي طي دو دهه گذشته به ويژه بعد از گسترش جغرافيايي اخير آن به سمت جنوب آسيا با سئوالات جدي مواجه شده است. جدي ترين و ديرپاترين اختلاف دوجانبه در سازمان همكاري شانگهاي ميان هند و پاكستان بر سر كشمير در جريان است. اختلاف در برداشت ها و تفاسير پكن و مسكو از نحوه عمل در نظام بين الملل كنوني و خواست متفاوت آنها از سازمان همكاري شانگهاي - در كنار ساير عوامل- نيز با تأثير بر مأموريت ها و عملكرد اين سازمان مي تواند به مثابه يك عامل‌ واگرا عمل نمايد. پرسش محوري مقاله اين است كه «اصلي ترين رقابت هاي دروني سازمان همكاري شانگهاي كدام هستند و چه تأثيري بر انسجام و آينده اين سازمان دارند؟» فرضيه به آزمون گذاشته شده اين بوده است كه «اصلي ترين رقابت ها در سازمان همكاري شانگهاي ميان چين و روسيه براي تعيين جهت و دستوركار اين سازمان و ميان هند و پاكستان بر سر مسأله كشمير در جريان است كه اولي از طريق پراكندگي در اولويت هاي سازمان و دومي به واسطه تضعيف پيوندهاي امنيتي و دفاعي ميان اعضا، ظرفيت هاي واگرايي در سازمان را تقويت و مانع ارتقاي آن در آينده مي شود».