كليدواژه :
شرع , مردان جوان , موسي(ع) , طريقت , تشبيه , تنزيه
چكيده فارسي :
«شريعت»، «طريقت» و «حقيقت» سه مرحله جداناپذير از مقامات معنوي و مدارج ديني كمال انساني است كه مي‌توان آن را به پوست، مغز و روغن بادام تشبيه كرد. هر ديني از سه جنبة شريعت، طريقت و حقيقت تشكيل مي‌شود و شريعت ناظر به احكام و آداب ظاهري دين، طريقت ناظر به معنا و آداب قلبي و حقيقت همان مطلوب و مقصود اصلي هر ديني است؛ از اين منظر، تمام اديان داراي مقام طريقتي هستند كه در تاريخ اسلام اين طريقت به عنوان «تصوف» ناميده شده است. منتهي نكته‌اي كه در اين‌جا وجود دارد اين است كه اسلام از آن جهت كه جامعيّت دارد، هم شريعت و هم طريقت در اين دين حضوري متعادل و متساوي دارند اما در اديان ديگر معمولاً يكي بر ديگري غلبه داشته است؛ مثلاً در مسيحيت طريقت غالب است و در دين يهود شريعت غالب شده است؛ اين است كه دين يهود به شريعت‌مداري و دين مسيح به طريقت‌مداري مشهور است. اما حقيقت فراتر از ظاهر همة اديان است و شريعت و طريقت راه‌هاي رسيدن به آن محسوب مي‌شود. از اين روست كه در قرآن كريم واژة دين به صورت جمع به كار نرفته و همه جا سخن از دين است نه اديان. قصة «موسي و شبان»ِ مثنوي يكي از شاهكارهاي مولوي از اين جنبه به دور نيست و نگارنده در اين مقاله اين قصه را از دو منظر «شريعت»، «طريقت» و «حقيقت» و «تشبيه» و «تنزيه» نگريسته است. سپس با توجه به توضيحات مذكور، اين اشارات را در خود ابيات قصه شرح مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Law, Path and Truth are three inseparable stages of human perfection that can be likened to the skin, kernel and the oil of almond. Each religion is composed of three aspects of Law, Path, and Truth which respectively are the appearance, the meaning and the ideal or the main purpose religion. From this perspective, all religions have a mystical aspect, Path, which is called Sufism in Islam. Nevertheless the point here is that since in Islam due to its comprehensiveness, Law and Truth are equal and balanced. In other religions, one has usually dominated one another, for example in Christianity Path is dominant, in contrast, in Judaism, Law is dominant. That is, the Jewish religion is famous for its law and Christianity for its Path. However, Truth is something beyond the appearance so Law and Path are the ways to reach it. Therefore in the holy Quran, the word religion is not used collectively. This idea is clearly reflected in Moses and Shepherd of Romi's Masnavi. In this article we look at this story from two perspectives: firstly we survey the concepts of Law, Path and Truth and secondly interpret it according to the theological concepts of God Likeness and Uniqueness.
