ارزيابي نقش زيستگاه در جغرافياي جرايم شهري (مطالعه موردي: شهر مياندوآب)

An Investigation into the Role of Habitat in the Geography of Urban Crimes: A Case Study of Miandoab City

محيط جرم هميشه از ماهيت ثابت و فضاي كالبدي خاص با محدوديت‌هاي فيزيكي برخوردار است. انسان همواره در حال توليد تنوع محيطي است و از اين ‌رو جرائم شهري با كثرت ملاك‌هاي ارتباطات اجتماعي افزايش مي‌يابد. در تقابل با اين زيستگاه جرائم، همه تمهيدات لازم براي پيشگيري از تعامل دو عنصر الحاقي و القايي با عنصر محيطي بايستي به كار گرفته شود. روش تحقيق حاضر به لحاظ هدف، كاربردي و به لحاظ نوع و روش، توصيفي تحليلي و به شيوه كتابخانه ­اي و ميداني بوده است. جامعه آماري تحقيق نيز 268 نفر از بزهكاران شهر مياندوآب كه در كلانتري‌ها و واحدهاى اجرايى ناجا طى بازه زماني اول فروردين‌ماه تا شهريور سال 1395 تحت بازداشت موقت و يا روانه زندان شده‌اند، بوده كه به‌ عنوان نمونه، تعداد 122 نفر از اين افراد براساس فرمول نمونه‌گيري كوكران انتخاب‌ شده‌اند. بنابراين به‌ منظور ارزيابي نقش زيستگاه در جغرافياي جرائم شهري مياندوآب، با استفاده از نظريه‌هاي روان­شناختي، جامعه‌شناسي جنايي و جغرافياي جرائم شهري به تبيين ادبيات نظري موضوع و در تحليل ميداني نيز براساس اطلاعات دريافتي از جامعه آماري، به تجزيه‌وتحليل اطلاعات پرداخته ‌شده است. با بررسي الگوي جغرافيايي جرائم شهري با استفاده از مدل تخمين تراكم كرنل، يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه كوي قره ورن، كوي ولي‌آباد، خيابان جانبازان و كوي وكيل كندي در مياندوآب، با ميزان بسيار بالاي بزهكاري مواجه است. كيف ‌قاپي، تخريب اموال عمومي، ولگردي و تكدي گري، نزاع، درگيري خياباني و زورگيري از مهم‌ترين جرائم ارتكابى اين شهر بوده است. در بررسي تأثير زيستگاه بر انواع بزهكاري مشخص شد كه عناصر محيطي بر وقوع جرائمي مانند سرقت و اعتياد به مواد مخدر، بيشترين تأثير را داشته ­اند. در بررسي ويژگي‌هاي اماكن وقوع جرم نيز مشخص شد كه تراكم خانه‌هاي قديمي با قيمت نازل در بروز بزهكاري بيشترين نقش را داشته است. نتايج تحليل‌ها نشان مي‌دهد كه عدم طراحى مناسب ساختمان‌ها و وجود كوچه‌هاي باريك از مهم‌ترين ويژگي‌هاي كالبدى در بروز بزهكاري بوده‌اند. آزمون آماري همبستگي پيرسون نشان داد كه بين زيستگاه و بزهكاري افراد رابطه معني‌داري وجود دارد. نتايج تحليل رگرسيون چندگانه نيز نشان داد كه مجموع متغيرهاي پيش‌بين «مشخصات كالبدي و اجتماعي كانون‌هاي جرم خيز، خصوصيات اماكن مناطق، محيط فيزيكي و عناصر اقليمي»، حدود 32 درصد متغير ملاك تحقيق بزهكاري را تبيين نمودند كه مؤلفه «مشخصات كالبدي كانون‌هاي جرم خيز»، بيشترين سهم را در تبيين متغير ملاك داشته است.