نقش ويژگي‌هاي كالبدي در پيش‌بيني شاخص‌هاي رواني و اجتماعي ساكنين مجتمع‌هاي مسكوني شهر رشت

The role of physical characteristics in predicting Rasht’s residential complex residents’ psychological and social indicators

محيط و فضا، از اساسي‌ترين بسترهاي پشتيبانِ نيازهاي چندبعدي انسان هستند. ازاين ‌رو، مسكن كه در آن معماري، جامعه و فرهنگ با يكديگر ارتباط تنگاتنگي دارند، تأثير رفتاري مهمي را بر روي روانِ ساكنان و تعاملات اجتماعي آنها در سطوح مختلف جامعه بر جاي مي‌گذارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسي تأثير ويژگي‌هاي كالبديِ مجتمع‌هاي مسكوني بر بهبود شاخص‌هاي رواني اجتماعي ساكنان در مقياس واحد همسايگي است. روش تحقيقِ جستار پيش­­ِ رو، از نوع توصيفي همبستگي بوده و تحليل داده‌هاي آن با استفاده از روش آماري همبستگي و رگرسيون چندگانه صورت گرفته است. به‌ منظور تأييد متغيرهاي به‌دست‌آمده با استفاده از تكنيك دلفي، پرسشنامه براي 18 نفر از متخصصان معماري و روان­شناسي فرستاده شد كه درنهايت، پرسشنامه نهايي تدوين گرديد. آزمودني‌هاي تحقيق، شامل 186 خانوار در دسترس از 439 خانوار ساكن، در چهار مجتمع مسكوني واقع در شهر رشت است. ضريب همبستگي نشان مي‌دهد كه تمامي متغيرهاي كالبدي تأييد شده به وسيله متخصصان، رابطه معناداري با شاخص اجتماعي رواني دارد و 61/2 درصد از واريانس شاخص‌هاي رواني، به وسيله متغيرهاي ويژگي فضا، انعطاف‌پذيري و نور تبيين شده و همچنين 59 درصد از واريانس شاخص‌هاي اجتماعي به وسيله متغيرهاي محرميت، گونه مسكن، انعطاف‌پذيري، خدمات و امكانات عمومي، زمان و دوره تكرار، نور، جغرافياي فضا، دسترسي به امكانات و فاصله عملكردي پيش‌بيني گرديد. نتايج تحقيق حاكي از نقش تعيين‌كننده­ ويژگي‌هاي كالبدي در ارتقاي شاخص‌هاي رواني اجتماعي بوده و بيانگر آن است كه افراد ضمن امكان كنترل زندگي خود، قابليت تعامل مؤثر با ديگران را چه در زندگي خصوصي و چه عمومي، در محيط و فضاهاي انسجام‌يافته و سازگار با طبيعت خويش، كسب مي‌نمايند.