بررسي اخلاق ديني و شناخت منابع و معيارهاي اخلاقي در گاهان

Studying Religious Ethics and Recognizing Ethical Sources and Standards in Gathas

هدف اين پژوهش يافتن ريشه‌هاي نظام اخلاقي «گاهان» است. اخلاق‌شناسي اين مقاله شامل بررسي نوعِ اخلاق ديني در گاهان (اخلاق ديني مبتني بر تحقق صفات الهي يا قانون طبيعي يا فرمان الهي) و از سوي ديگر بررسي منابع اخلاقي (حسن و قبح‌ها در مقام ثبوت و اثبات) و معيارهاي اخلاقي (فضيلت‌گرايي يا نتيجه‌گرايي يا تكليف‌گرايي) در آن است. روش اين مقاله توصيفي ـ تحليلي است و براي جمع‌آوري اطلاعات از روش كتابخانه‌اي بهره مي‌گيرد. در پايان رويكرد غالب اخلاقِ ديني در گاهان مبتني بر تحقق صفات الهي و تا اندازه‌اي مبتني بر قانون طبيعي (اراده تكويني الهي) است. حسن و قبح‌هاي اخلاقي گاهان، در مقام ثبوت ذاتي، و در مقام اثبات هر چند به طور كلي عقلي است اما در برخي مواضع شرعي است. معيار اخلاقي در گاهان فضيلت‌گرايي ناظر به غايت‌گرايي است.

The purpose of this research is to find out the roots of the ethical system of the Gathas. The ethics of this article includes examining the type of religious ethics at Gathas (a religious ethics based on the fulfillment of divine attributes or natural law or divine command) and on the other hand examining ethical resources (virtues and vices de jure and de facto) and ethical criteria (virtue ethics or consequentialism or deontology). The methodology of this article is descriptive-analytical and uses library method to collect information. In the end, the dominant approach to religious ethics is based on the fulfillment of divine attributes and partly on the basis of natural law (divine formative will). While ethical virtues and vices of Gathas are generally rational as essentially de jure as well as de facto, they are sometimes religious. The ethical criterion in Gathas based on virtue ethics indicates teleology.