بررسي تحول معناي واژه«تقوا» با تاكيد بر سير نزول قرآن

An Investigation into the Meaning of “Piety” with an Emphasis on The Gradual Revelation of the Qur'an

كتب لغت، واژه «تقوا» و مشتقات آن را براساس معناي رايج پيش از اسلام، به معناي «حفظ» دانسته و در فهم آن از معناي «خوف» بهره جسته‌اند. اين واژه، پيش از اسلام بيشتر كاربردي عادي و غيرديني دارد. در پژوهش حاضر، از پس مطالعه توصيفي تحليلي ماده «تقوا» در كتب لغت و معناي رايج آن در عصر نزول و نيز مطالعه كمي واژه، تغيير و توسعه معنايي آن بر مبناي ترتيب نزول سوره‌هاي قرآن، مورد بررسي قرار گرفته و روشن شده كه كاربرد واژه در قرآن در دوران مدني اسلام به شكل چشم‌گيري افزايش داشته است. همچنين مشخص گرديد كه واژه با نگهداشت معناي پيشين خود و همايندي با ايمان و عمل صالح در قرآن، به گونه‌اي توسعه يافته كه كل «نظام بندگي و عبوديت پروردگار» بر پايه آن استوار شده، و خط سير انسان مومن تا رسيدن به مقام قرب الهي را ترسيم كرده است.

Based on the pre-Islamic concept, the word “piety” and its derivatives are defined in the Arabic dictionary as “preservation” and identified it with the meaning of “fear”. Before Islam, this word has a more common and non-religious usage. Using a descriptive-analytical method, this paper seeks to study the word “piety” in the Arabic dictionaries to clarify the process of evolution in the meaning of “piety”, at the time of revelation, based on the gradual revelation of the Qur’an. The findings show that, the usage of the word “piety” has increased in number in the Madani era. Maintaining its previous meaning and conforming with the righteous deeds and faith in the Qur’an, it was also found that, the word has been developed in such a way that it comprehends the whole “system of servitude”, so that it has drawn the spiritual way of man towards God.