جايگاه تطبيقي نظريه امامت در رويكردهاي كلامي و بررسي مباني فلسفي و عرفاني آن در كلام شيعه

Comparative Position of the Theory of Imamate in the Theological Approaches and Analysis of its Philosophical and Mystical Foundations in Shi'a

نظريه امامت در گرايشات و فرق و نحل گوناگون اسلام داراي رويكردهاي مختلفي است. در اين مقاله ضمن بيان آراء مختلف امامت، به تبيين مباني هستي شناختي حكمت متعاليه و نيز عرفان اسلامي در نظريه امامت از ديدگاه مختار پرداخته ايم. روش پژوهش، توصيفي همراه با تحليل محتوا در بخش مباني فلسفي است. هدف آن بيان همسويي ايدئولوژي و جهان بيني در نظريه مختار در مسئله امامت شيعي است. اين همسويي، بيانگر معقوليت و عقبه عقلي شهودي نظريه امامت در قول مشهور متكلمان شيعه معاصر مي باشد كه بر قوت نظري آن مي افزايد. از مباني اثبات شده فلسفه صدرايي و نيز مباني عرفان نظري در اثبات نظرياتي همچون جعل الهي بودن امامت، خلافت الهي، وساطت فيض و علم و عصمت امام، بهره برده شده است. همچنين از اين مقاله، رويكرد انتقادي به ادعاي نظريه «علماي ابرار» كه مقام امامت را در حد عالمان پرهيزگار تنزل داده اند، روشن مي شود امام شناسي منطبق بر مباني تكويني وعيني از نتايج اين تحقيق است.

Different Islamic trends and sects have different approaches to the theory of Imamate. While expressing different opinions about Imamate, this paper explains the ontological foundations of al-Hikmat al-Muta’āliyah and Islamic mysticism on the theory of Imamate from the selected point of view. Using the descriptive method, along with the content analysis method in the philosophical base, this paper seeks to express the ideological and ontological parallelism of the selected theory in the issue of Shiite Imamate. This alignment expresses the rationality and intellectual-intuitive background of the theory of Imamate in the view of the famous contemporary Shiite theologians, which increases its theoretical strength. The foundational principles of Sadra's philosophy and the theoretical mysticism have been used to prove theories such as the divine being made nature of Imamate, divine caliphate, the mediation of grace, the knowledge and infallibility of the Imam. This paper, also criticizes the claim of the 'Ulama al-Abrar" that has lowered the position of Imamate to the level of pious scholars. Imamology consistent with the genetic and objective foundations is among the results of this research.