سهروردي و قياس تك‌مقدمه‌اي

Suhrawardi on One-premissed Syllogism

سهروردي ادّعا مي‌كند كه قياس تك‌مقدمه‌اي نمي‌تواند وجود داشته باشد، و بر اين مدّعا دليلي اقامه مي‌كند. مسئلۀ جستار كنوني تبارشناسي تاريخي آن مدّعا، و ارزيابي منطقيِ اين دليل است. فرضيۀ ما اين است كه از نظر تاريخي، نزاع بر سر امكان يا امتناع استدلال تك‌مقدمه‌اي به رواقيان بازمي‌گردد: خروسيپوس رهبر مخالفان بود؛ و آنتي‌پاتر تراسوسي پيشواي موافقان. اين نزاع رواقي به دست اسكندر افروديسي وارد منطق مشائي گرديد و با نظريۀ قياس ارسطو درآميخت و، در نتيجه، مسئلۀ رواقيِ «استدلال تك‌مقدمه‌اي» با مسئلۀ ارسطوييِ «قياس تك‌مقدمه‌اي» خلط شد. ابن‌سينا واسطۀ انتقال اين مسئله از اسكندر به سهروردي است. دليل سهروردي، اگر ناظر به امتناع استدلال تك‌مقدمه‌اي باشد، بي‌شك، نادرست است؛ ولي اگر ناظر به امتناع قياس تك‌مقدمه‌اي باشد، مي‌تواند بهره‌اي از صحت داشته باشد.

Suhrawardi claims that there can be no one-premissed syllogism, and he makes a reason for this. The issue of the current article is the genealogy of that claim and the logical evaluation of this reason. Our hypothesis is that, historically, the conflict over the possibility or impossibility of the one-premissed reasoning goes back to the Stoics: Chrysippus was the leader of the opposition; and the Antipater of Trasus was the leader of conservativism. This conflict by Alexander Aphrodisias came into the Prepatetic logic, and merged with Aristotle's Syllogistic, and, consequently, the stoical problem of "one-premissed reasoning" was confused with the Aristotelian question of "one-premissed syllogism." Ibn Sina is the source of the transmision of this issue from Alexander to Suhrawardi. Suhrawardi's argument, if he views the refusal of the one-premissed reasoning, is, of course, incorrect; but if he is to refuse the one-premissed syllogism, he can have a good deal of truth.