كليدواژه :
حملي , شرطي , لزومي , اتفاقي , كلي , جزئي , ضروري , ممكن
چكيده فارسي :
يكي از پيچيده‌ترين بخش‌هاي منطق قديم در مورد شرطي لزومي، بحث سور جزيي است. هرچند ابن‌سينا براي بحث از سورهاي جزئي در شرطي‌هاي لزومي، ابتدا، به بحث سور جزئي در حمليات و به تقسيمات آن پرداخته اما در ظاهر به نظر مي‌رسد كه بحث او در حمليات و شرطيات در تضاد با هم است و تشبيه و تمثيل به كار رفته ذهن را بيشتر از آن كه هدايت كند گمراه مي‌كند. با وجود اين، در مقالة حاضر نشان داده‌ايم كه با استفاده از برخي شاخه‌هاي منطق جديد، مانند منطق مرتبه دوم، منطق موجهات و منطق زمان، مي‌توان بسياري از ابهامات و ايرادات وارد بر ابن‌سينا را پاسخ داد. هم‌چنين نگاهي به بازتاب اين بحث نزد برخي از بزرگ‌ترين پيروان ابن‌سينا، يعني فخر رازي، افضل الدين خونجي، خواجه نصير الدين طوسي، شمس الدين سمرقندي و قطب الدين رازي تحتاني، افكنده‌ايم و نشان داده‌ايم كه اين پيروان تا حد بسياري از تحليل‌هاي ابن‌سينا دور افتاده‌اند، و بحث آنها در تفكيك لزومي جزئي از اتفاقي بسيار ضعيف است و در حقيقت، هيچ كمكي به فهم اين تفكيك نمي‌كند.
چكيده لاتين :
One of the most perplexing issues in Arabic Logic is the particular quantifier for conditionals. Before discussing particular quantifier at cogent conditionals, Ibn-Sina deals with particular quantifier at categorical propositions and its divisions. But, as we shall see, his explanation at categorical propositions is inconsistent with his discussion at conditionals; and his analogy between the two realms is more confusing than explaining! Despite this, in this paper, I’ll show that by using some branches in Modern Logic, such as second-order logic, modal logic and temporal logic, many of the ambiguities and the objections can be replied. Also, I’ll glance at the reflection of the discussion in some of Ibn-Sina’s great followers: Fakhr Al-Din Al-Razi, Afdal Al-Din Al-Khunaji, Athir Al-Din Al-Abhari, Khaje Nasir Al-Tusi, Shams Al-Din Al-Samaqandi and Qutb Al-Din Al-Razi. I shall show haw far they are from Ibn-Sina. Besides, it will be clear that their distinctions between contingent conditional and particular cogent conditional are very weak and, indeed, cannot help any way to understand the distinction.
