تحليلي بر عناصر شناختاري و موارد كاربست قرارداد ليسانس فرند

An Analysis on Definition Elements and Application Cases of FRAND License

قرارداد ليسانس منصفانه، معقول و غيرتبعيض‌آميز (فرند)، از راهبردهاي مبتني بر حقوق مالكيت فكري سازمان‌هاي تعيين استاندارد در مواجهه با فناوري‌هايي است كه به‌حدي در يك صنعت اهميت مي‌يابند كه به يك استاندارد فني تبديل مي‌شوند. اين قرارداد نقشي برجسته در توسعة استانداردهاي فني و بهره‌برداري و انتقال فناوري‌هاي ضروري استاندارد ايفا مي‌كند. مقالة پيش رو مي‌كوشد تا با روش كتابخانه‌اي و به شيوة تحليلي- توصيفي و با تعمق در رهيافت‌هاي مطروحه در حقوق كشورهاي مختلف، ابعاد شناختاري قرارداد ليسانس فرند را تبيين و مواردي را كه بنگاه‌هاي متقاضي يا مراجع قانوني از ظرفيت‌هاي اين دست توافقات بهره مي‌گيرند، بررسي كند. نتايج اين نوشتار مبين آن است كه ترسيم ساختار ليسانس‌هاي فرند از سوي سازمان‌هاي تعيين استاندارد و محاكم با ابهامات و چالش‌هاي جدي مواجه است كه خود بر تعيين حدود حقوق و تعهدات طرفين و نحوة استفاده از فناوري‌هاي ضروري استاندارد تأثير نامطلوب گذاشته است. نظام حقوقي ايران از بستر حقوقي لازم جهت كاربست ليسانس فرند بي‌بهره است و قواعد عام موجود نيز گاه بيش از اينكه گره‌گشاي معضلات باشند، خود به مانعي بر سر استفادة گسترده و كارا از اين دست فناوري‌ها بدل مي‌شوند؛ ازاين‌رو نوشتار حاضر مي‌كوشد تا ضمن تحليل موضوع و بهره‌گيري از تجربيات و يافته‌هاي حقوقي ديگر نظام‌ها، پيشنهادها و راهكارهايي را در مواجهه با مسائل خاص اين توافق در چارچوب حقوق ايران ارائه كند.

FRAND license as one of the strategies based on intellectual property law adopted by standard-setting organizations, faces technologies which have become technical standards because of their importance in particular art. Such license has significant role in developing technical standards, exploiting and transferring essential standard technologies. Having contemplated in approaches raised in different legal systems, this paper in descriptive – analytical method is going to clarify the notion of FRAND license and survey the situations that lead to employing such agreement by undertakings and competent authorities. The results show that drawing the structure of FRAND license by standard-setting organizations and courts has encountered serious challenges which in its turn has had adverse effects on determining process of rights and obligations of parties as well as using essential standard technologies. Iranian law lacks legal essentials in applying FRAND license and existing general rules impede extensive and efficient exploitation of such technologies rather than solve the problems. Accordingly having analyzed the driftnet aspects of subject and benefiting legal experiences and findings of other countries, current paper tries to provide some suggestions and approaches confronting particular matters of FRAND license in Iranian law framework.