ظرفيت‌هاي نرم‌افزارانه سياست خارجي ج.ا.ايران در منطقه ايران فرهنگي

مرزهاي ايران امروز تنها در برگيرنده كشور ايران به عنوان يك واحد مستقل سياسي است. اين مرزها تنها براساس معاهدات سياسي شكل گرفته و نمي‌تواند محدوده ايران فرهنگي به عنوان يك مجموعه وسيع‌تر از ايران سياسي را در خود جاي دهد. نگاهي تاريخي-جامعه‌شناسانه به بسياري از كشورهاي پيراموني كه تمام آنها به غير از كشور ارمنستان در محدوده جهان اسلام قرار مي‌گيرند حكايت از آن دارد كه بخش گسترده‌اي از اين مناطق به‌خصوص بخش‌هايي كه به نحوي دنباله اقوام مرزنشين ايراني محسوب مي‌شوند هم به جهت تاريخي و هم از حيث جامعه‌شناسانه در ذيل يك واحد مستقل به نام ايران فرهنگي كه داراي مختصات مشخصي است، قرار مي‌گيرند. امري كه متاسفانه غالباً مورد غفلت سياستگذاران حوزه سياست خارجي قرار گرفته است. مروري بر ادوار مختلف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران نشان از آن دارد كه نگرش غالب به اين مناطق بيش از آنكه فرهنگي-نرم‌افزارانه باشد، سياسي-سخت‌افزارانه بوده است. اين غفلت تا كنون صدمات زيادي را به كشور وارد نموده است. با توجه به اهميت اين موضوع سؤال اصلي اين مقاله در گام نخست بر چرايي اولويت اين منطقه در سياست خارجي ج.ا.ايران از منظر شاخصه‌هاي قدرت نرم تمركز يافته و در گام بعد چگونگي شكوفايي ظرفيت‌هاي نرم‌افزارانه سياست خارجي كشور در اين مناطق در مقام پرسش قرار گرفته است. براي پاسخ به اين سؤالات با بهره‌مندي از روش كتابخانه‌اي به گردآوري اطلاعات مورد نياز پرداخته و در ادامه با كاربست روش توصيفي-تحليلي و با استفاده از آموزه‌هاي جوزف ناي درباره قدرت نرم به ويژه تاكيدات وي بر سه مؤلفه/وجه «فرهنگ-زيبايي»، «ارزش‌هاي اساسي-شكوه» و «سياست خارجي-خيرخواهي» به عنوان سه منبع/بعد اصلي قدرت نرم تلاش شد تا ضمن بازخواني ظرفيت‌هاي نرم‌افزارانه سياست خارجي ج.ا.ايران در اين مناطق به تبيين چرايي اولويت اين مناطق در سياست خارجي ج.ا.ايران از منظر مولفه‌هاي قدرت نرم پرداخته شود. در ادامه نيز با استفاده از دكترين هسته-پيرامون به ارائه راه‌كارهايي عملياتي براي به فعليت رساندن ظرفيت‌هاي نرم‌افزارانه ايران در اين مناطق پرداخته شده است.