بررسي نسبت تنوع فرهنگي در ايران و حقوق بشر

ايران، كشوري چندفرهنگي است و تنوع قومي و زباني، يكي از ويژگي‌هاي شاخص آن است. الگوي ملّت در اين كشور تركيبي و نامتوازن است؛ بدين‌صورت‌كه بخش بزرگي از ملّت، كه در يك يا چند ويژگي و خصيصه تركيبي مشترك اكثريت دارند، هيئت كلي ملّت ايران را تشكيل مي‌دهد و بخش كوچك‌تري از ملّت نيز به علت دارا بودن يك يا چند ويژگي با بخش اكثريت ملّت تجانس كامل ندارند و در جايگاه اقليت، اجزا و پاره‌هاي كوچك‌تر ملّت ايران قلمداد مي‌شوند. تحولات تاريخي و سياسي جغرافياي سياسي ايران همواره با توجه به كاركرد چند وجهي اقوام در سير معادلات قدرت تحليل و ارزيابي مي‌گردد، به‌طوري‌كه تصوير موزاييكي اقوام در اين جغرافياي سياسي طي تاريخ چرخه‌اي از فرصت ــ تهديد را در مقابل منافع ملّي ايران نمايش مي‌دهد از سوي ديگر در عصر موسوم به جهاني شدن، كه جهان به تعبير مارشال مك لوهان به سبك دهكده جهاني نمايش داده مي‌شود، كشورهايي با مختصات نظام سياسي ايران، به دليل تنوع قومي، با مشكل‌ها و بحران‌هاي قوميتي روبه‌رو مي‌شوند. وجود اقوام مختلف در ايران كه مهم‌ترين ويژگي آنها بومي‌بودن آن‌هاست و همچنين تلاش حكومت مركزي در يك سده گذشته براي ايجاد يك دولت يا ملت واحد، اين پرسش را مطرح مي‌كند كه درنتيجه سياست‌هاي تمركزگرايانه حكومت مركزي، اقوام مختلف با مذاهب متفاوت تا چه اندازه به ايران و هويت ملي خود احساس تعلق مي‌كنند.. برحسب دو عنصر شاخص مذهب و زبان بين اقوام ايراني تمايز وجود دارد و آنها را به چند دسته تقسيم مي‌كند. بخش زيادي از جمعيت كرد زبان‌ها در غرب ايران و بلوچ‌ها پيرو مذهب تسنن هستند كه از مذهب رسمي كشور متفاوت هستند. درعين‌حال ترك‌ها، لرها و بخش زيادي از عرب‌ها ازنظر زباني به حوزه زباني متفاوت با زبان رسمي كشور- كه فارسي است - تعلق دارند؛ اما ازلحاظ مذهبي باتوجه‌به اينكه پيرو مذهب تشيع هستند با مذهب رسمي كشور اختلافي ندارند. هرچند تنوع قومي و فرهنگي براي كشوري مانند ايران مي‌تواند فرصت‌هاي مناسبي براي توسعه كشور فراهم كند، درعين حال مي‌تواند يكي از بسترهاي مهم ناامني و تهديدات امنيتي به شمار رود؛ به ويژه اينكه جغرافياي سياسي قوميت‌هاي ايراني مانند مرزنشيني اكثر اقليت‌هاي نژادي و مذهبي، و شكاف‌هاي فرهنگي ميان آن‌ها مي‌تواند سبب طمع ورزي و تحريك كشورهاي استعمارگر و حضور فتنه انگيز بيگانگان در آشوب‌هاي قومي و اختلافات مذهبي و... شود