مقايسه ميزان اثربخشي آموزش مديريت استرس و ادراك حمايت هاي اجتماعي به شيوه شناختي رفتاري بر ابعاد كيفيت زندگي مادران كودكان با اختلال طيف اُتيسم

Comparrative study of the effectiveness of stress management and social support perception training based on cognitive-behavioral manner on Quality of Life of Mothers of children with Autism spectrum disorder

اختلال طيف اُتيسم نوعي اختلال عصبي رشدي است كه با نقص پايدار در تعاملات اجتماعي و ارتباط و همچنين رفتار‌هاي تكراري و ويژه مشخص مي‌شود. هدف پژوهش مقايسه اثربخشي برنامه‌هاي مداخله‌‌اي مبتني بر مديريت استرس و مديريت ادراك حمايت‌هاي اجتماعي به شيوه شناختي-رفتاري بركيفيت زندگي مادران داراي فرزند با اختلال طيف اُتيسم بود. روش پژوهش، آزمايشي با طرح پيش‌‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري بود. نخست، آزمودني‌ها بر اساس ملاك‌هاي ورود غربال شدند، سپس30 مادر داراي فرزند با اختلال طيف اُتيسم انتخاب شده و پس از همتا شدن، به طور تصادفي در گروه‌هاي آزمايشي و گواه جاي گرفتند (10 نفر در هر گروه). مادران در دو گروه مديريت استرس و مديريت ادراك حمايت‌هاي اجتماعي، 8 جلسه 90 دقيقه‌اي تحت مداخله آموزشي قرار گرفتند و گروه گواه، مداخله‌اي دريافت نكرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني (1996)، در هر سه مرحله براي آزمودني‌ها اجرا شد. تحليل داده‌ها با استفاده از روش آماري تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر، نشان داد كه آموزش مديريت ادراك حمايت‌هاي اجتماعي، مؤلفه روابط اجتماعي (0/001>P)، و آموزش مديريت استرس، مؤلفه سلامت جسمانيِ كيفيت زندگي (0/001>P)، را در مادران، بيش از ساير مولفه‌ها، بهبود بخشيد. بر اساس يافته‌ها، پيشنهاد مي شود در برنامه‌هاي حمايتي سازمان‌هاي متولي بهداشت روان در جامعه، در راستاي تدوين بسته‌هاي آموزشي و اجراي دستورالعمل‌هاي مرتبط با توانمندسازي والدين داراي فرزند با اختلال طيف اُتيسم، تدابيري اتخاذ گردد.

Autism spectrum disorder is a type of neurodevelopmental disorder characterized by persistent impairment in social interactions and communication as well as repetitive and specific behaviors. The purpose of this study was to compare of the effectiveness of stress management and social support perception training based on cognitive-behavioral manner on quality of life of mothers of children with autism spectrum disorder. The research method was experimental with pretest, posttest and follow up design. First, the subjects were screened for inclusion criteria, then 30 mothers with children with autism spectrum disorder were selected and after being matched, they were randomly assigned to experimental and control groups (10 person in each group). Mothers in the two groups, stress management and social support perception management, received 8 sessions of 90 minutes of intervention and the control group received no intervention. The research instrument, including WHO Quality of Life Questionnaire (1996), was administered to the subjects in all three stages. Data analysis using statistical method of repeated measures analysis of variance, showed that training of social support perception, improves component of social relations (P<0.001), and training of stress management, improves component of physical health (P<0.001), more than other components of quality of life of mothers. Based on the findings, it is suggested that support programs be implemented in community mental health organizations to develop training packages and implement guidelines related to empowering parents with children with autism spectrum disorder.