تحليل رقابتي قيمت گذاري گزاف در چارچوب حقوق مالكيت فكري توسط بنگاه‌هاي مسلط

Competitive Analysis of Excessive Pricing in intellectual property Rights Scope by Dominant Firms

قيمت‌گذاري گزاف يكي از رويه‌هاي استثمارگرايانه بنگاه‌هاي مسلط است كه سبب ورود ضرر مستقيم به مصرف‌كنندگان مي‌شود. در نقطه مقابل، حقوق مالكيت فكري به دارنده اجازه مي‌دهد قيمت محصولات يا حق‌الامتياز تكنولوژي خود را به‌گونه‌اي تعيين كند تا علاوه بر كسب سود و منفعت، سرمايه‌گذاري در تحقيق و توسعه را نيز جبران كنند. اين پژوهش كه به روش توصيفي-تحليلي نظام‌هاي حقوقي ايالات متحده آمريكا، اتحاديه اروپا و ايران را مورد مطالعه قرار داده در جستجوي پاسخي روشن به اين سئوال است كه در فرض رويارويي حقوق رقابت و حقوق مالكيت فكري در بحث قيمت‌گذاري گزاف اين نظام‌ها چه رهيافتي را اتخاذ خواهند كرد. در امريكا، اعتقاد بر اين است كه دست‌هاي نامرئي بازار قيمت­ها را كنترل كرده و حقوق رقابت ابزار كارآمدي براي قيمت‌گذاري نيست، لذا دارنده حقوق مالكيت فكري آزاد است قيمت دارايي‌هاي فكري خود را تا حدي كه بازار تحمل آن را دارد افزايش دهد. در نقطه مقابل، اتحاديه اروپا تفاوتي بين اموال مادي و حقوق و دارايي‌هاي فكري قائل نشده و قيمت‌گذاري گزاف دارايي‌هاي فكري توسط بنگاه‌هاي مسلط نيز ضد رقابتي قلمداد شده است. اين رويكرد، عيناً در حقوق ايران نيز پذيرفته شده، بااين‌حال رشد و پيشرفت اقتصادي مستلزم حمايت همه‌جانبه‌اي از دارندگان حقوق مالكيت فكري است و يكي از اين حمايت‌ها كه باعث افزايش انگيزه نوآوري مي‌شود، آزادي قيمت‌گذاري دارايي‌هاي فكري است.

One of the exploitative behaviors of prominent corporations is excessive pricing, which causes direct harm to consumers. On the contrary, IP rights let holders to set price of products and technologies in a way to compensate investment in Research and Development (R&D) and earn profit. This research tackles the approaches of Iran, USA and EU legal systems in a case of encountering IP rights and Competition Law in the field of excessive pricing. In US legal systems, they believe that invisible hands can control prices and competition law is not an appropriate instrument for pricing so the holders of intellectual property right is free to increase prices On the contrary, there is not any difference between IP rights and other property in EU and excessive pricing by dominant firms is competition laws. This approach has been accepted in Iran’s legal system. However, success with this approach in Iran requires comprehensive support by innovators and IP rights holders. freedom of IP pricing is one of these support mechanisms that increases incentive for innovation.