مقايسۀ اثربخشي درمانگري شناختي رفتاري و آموزش ذهن آگاهي بر رفتارهاي خودمراقبتي بيماران مبتال به ديابت نوع دو

The comparison of the effectiveness of cognitive behavioral therapy with mindfulness training on psychological self-care behavior in patients with type 2 diabetes

زمينه: تحقيقات به نقش موثر درمانگري ­هاي شناختي رفتاري و ذهن ­آگاهي بر رفتارهاي خودمراقبتي اشاره دارد، اما كدام يك از اين درمان ­ها مي ­تواند بر بهبود رفتارهاي خودمراقبتي بيماران داراي ديابت نوع دو تاثير داشته باشد؟ هدف: اين پژوهش با هدف مقايسۀ اثربخشي درمانگري شناختي رفتاري و آموزش­ ذهن ­آگاهي بر رفتارهاي خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو انجام شد. روش: اين پژوهش يك مطالعه نيمه ­آزمايشي با طرح پيش­ آزمون – پس ­آزمون با گروه آزمايش و گواه بود. تعداد 60 بيمار مبتلا به ديابت نوع 2 كه در سال 1397 عضو انجمن خيريه حمايت از بيماران ديابتي تهران بودند مورد بررسي قرار گرفتند. از ميان آنها، 48 نفر كه داراي كم­ ترين نمرات بر روي پرسشنامه رفتارهاي خودمراقبتي توبرت و گلاسكو (1994) بودند، انتخاب و به تصادف در سه گروه (دو گروه آزمايشي و يك گروه گواه) جايگزين شدند و به ترتيب تحت آموزش درمانگري شناختي رفتاري كرين(1390) و ذهن ­آگاهي بي ­ير (2014) قرار گرفتند. يافته­ ها: نتايج تحليل كوواريانس نشان دهنده تأثير معنادار هر دو روش مداخله هاي شناختي رفتاري (0/05p<) و آموزش ذهن آگاهي (0/05p<) بر افزايش سطح رفتارهاي خودمراقبتي بيماران بود. بر اساس نتايج آزمون تعقيبي بن ­فروني، بين ميزان تأثير دو مداخله روانشناختي بر افزايش رفتارهاي خودمراقبتي بيماران تفاوتي وجود نداشت (0/01p<). نتيجه­ گيري: مداخلۀ شناختي رفتاري از طريق تغيير و كنارآمدن با باورهاي غير منطقي بيماران و مداخله ذهن­ آگاهي از طريق افزايش دامنه توجه به خود و پيگيري برنامه­هاي درمانگري­، مي­ تواند پاي ­بندي به برنامه­ هاي خودمراقبتي ديابت را در بيمار افزايش دهد.

Background: research showed about the effectiveness of cognitive behavioral therapy and mindfulness training on self-care behaviors, but which one of this can have more improvement on patients with type 2 diabetes?. Aims: The present study aimed to compare the effectiveness of cognitive behavioral therapy and mindfulness training on self-care behaviors in patients with type 2 diabetes. Method: This research was a quasi-experimental study with pretest-posttest design with experimental and control groups. Sixty patients with type 2 diabetes who were members of the Tehran Charity Association for the Support of Diabetic Patients in 2018 were examined. Among them, 48 patients with the lowest scores on Tubert and Glasgow self-care behaviors questionnaire (1994) were assigned and randomly placed into three groups (two experimental groups and one control group) 8 session of cognitive behavioral therapy (Crane, 2011) for the first group and mindfulness(Baer, 2014) for the second group were applied. Results: The results of covariance analysis showed significant effectiveness of both cognitive-behavioral therapy (p<0/05) and mindfulness training (p<0/05) on increasing the levels of patients’ self-care behaviors. Based on the results of Bonferroni post‐hoc test, there were no significant differences between the effectiveness of two psychological interventions on increasing self-care behaviors in patients (p<0/01). Conclusions: cognitive-behavioral intervention by changing and coping to patients’ irrational beliefs as well as mindfulness by increasing the range of self-attention and adherence to treatment programs can enhance adherence to diabetes self-care programs in patients.