كاربرد روش شناسي هاي گفتماني در پژوهش هاي روان شناسي سلامت

The application of Discursive Methodologies in Health Psychology Research

مطالعات روانشناختي در ايران رشدي يك سويه داشته است و فضاي پژوهشگري در آن ازجهت هستي شناختي در واقع گرايي خام و از جهت معرفت شناسي در اثبات گرايي كوركورانه باقي مانده است و به معرفت شناسي هاي متاخرتر مانند برساخت گرايي اجتماعي و روش هاي گفتماني كمتر پرداخته شده است. اهداف كلي اين پژوهش عبارت است از: (1) توصيف مسائل روش شناختي در رويكردهاي گفتماني؛ و (2) شيوه اجراي روش هاي گفتماني در روانشناسي سلامت. مفهوم گفتمان برخاسته از انتقاد به ايده آل عينيت يا در بعدي كلي تر انتقاد از تكيه كردن بر تجربه گرايي صرف در تعريف و تميز علم از غير علم است. اتكا بر عيني نگري و تجربي نگري از جهات مختلف با ويژگي هاي ذهن مانند ميل به هماهنگي شناختي و قصدمندي ناهمخوان است. رويكردهاي گفتماني در روانشناسي سلامت بهتر مي توانند پديده هايي مانند عدم تبعيت از برنامه درماني، تعريف بيماري و سلامتي و رابطه مسوليت پذيري در مراقبت هاي سلامتي را تبيين كنند. رويكردهاي گفتماني هم مي توانند نشان دهند چگونه گفتمان هاي اجتماعي و مرتبط با قدرت علمي و اجتماعي، سلامتي و مسوليت در سلامتي را تعريف كنند و همين طور از طريق تحليل مكالمات، شناسايي كنش هاي گفتاري، شناسايي خزانه هاي واژگان تفسيري و شناسايي راهبردهاي گفتماني دلايل مشكلاتي مانند عدم تبعيت از برنامه درماني و اختلاف فهم بيمار و متخصصين سلامت را بكاوند. رويكردهاي گفتماني، حقيقت سلامت را از منظر زباني بررسي مي كنند و مي توانند جهت گيري هاي افراد درباره پذيرش مداخلات يا مقاومت در برابر رعايت برنامه مداخله و درمان را تبيين كنند. بنابراين رويكرهاي گفتماني در روانشناسي سلامت مي توانند به روانشناسان سلامت كمك كنند تا روش هاي بهتري را براي مراقبت از سلامتي پيدا كنند و بينش هاي جديدي را درباره اينكه مراجعان چطور مفاهيم سلامت و بيماري را با زبان بر مي سازند، به دست دهند.

Psychological research in Iran had a unidimensional development and the research programs was influenced by naïve realism and blind positivism. More Recent epistemological tradition like social constructionism and discursive methodologies were ignored in psychological theories and research. The aims of this study were (1) Describing methodological issues in discursive research methods; (2) applying discursive research methods in health psychology. Discourse as a concept is derived from an ontological criticism toward the definition of science based on the objective reality and empiricism. Relying only on the objectivism and empiricism for studying human phenomena is inconsistent with some of the human mind features like intentionality and desire for cognitive consistency. Discursive approaches in health psychology is appropriate for investigating phenomena like noncompliance, representation of illness in patients’ mind and factors affecting in holding responsibility in health-related behaviors. Furthermore, discursive methods could reveal how social discourse and social power could determine the definition of health and responsivity for health related issues. Some of the main analytic methods in discursive methodologies are conversation analysis, identification the discursive performance, finding discursive strategies, and discovering interpretative repertoires. Discursive methodologies could investigate health from the ways of applying language in social context and produce knowledge related to ways people position themselves toward health discourses. Therefore, applying discursive methodologies in health psychology could help health psychologists to find better ways to promote health care and produce novel insights about how clients construct health and illness.