مباني نگاه فلسفي به طبيعت در غرب و اسلام

Fundamentals of the Philosophical Look at Nature in the West and Islam

از جمله مباحث بين رشته‌اي پرچالش در عصر ما، گفتگو از طبيعت و مباني فلسفي نگاه به آن است كه در حيطه­ي گفتمان محيط ‌زيست طرح مي‌گردد. تصرفات گوناگون و گاه بحران ‌ساز در طبيعت، به مباني نگاه به طبيعت بازمي­گردد. برخي نگاه انسان‌ محورانه نسبت به طبيعت دارند و بناي آنان بر اين است كه طبيعت دشمن انسان‌هاست و مي‌بايد از هر طريقي بر آن غلبه نمود. نگاه ديگر مبني بر آن است كه طبيعت امانت الهي در نزد ماست و مي‌بايد با نگاه محبت‌آميز با آن برخورد نمود و چون مادري مهربان به آن نگريست و تصرفات در آن نيز بايد امانت‌مدارانه باشد. دو نگاه فوق قدمتي چند هزارساله دارد و طرح آن در آيين‌هاي يهودي و مسيحيت كه الهام‌بخش نگاه امروز غرب به طبيعت است، به عنوان مبداء نگاه ديني مورد گفتگوي اين مقاله است. اجمالاً ديدگاه يهود و ديدگاه مسيحيت شاخه رم، متكي بر نگاه غلبه و قاهرانه بر طبيعت است و ديدگاه مسيحيت شاخه يونان و اسلام مبتني بر نگاه محبت‌آميز و امانت‌مدارانه نسبت به طبيعت و محيط ‌زيست مي‌باشد.

Among the most challenging interdisciplinary discussions in our era is the conversation about nature and philosophical foundations on the way to look at it that is discussed in the domain of environmental discourse.Various and sometimes crisis-making interventions in nature is rooted in the bases of the way of looking at nature. Some have a anthropocentric approach toward nature based on which nature is the enemy of human beings and must be defeated one way or another. Another view is based on this statement that the nature is divine trusts for us and should be treated with a lovely vision and be looked upon as a kind mother and interventions in its regard should be conducted trustworthily. These two views are of thousands of years' history and their expression in Judaism and Christianity based on which the current view in west is inspired, is the topic of the present article as the starting point of religious look in this regard. Briefly speaking, the Jewish view and the Christian view of the Roman branch are based on the defeating and forceful approach toward nature and the viewpoint of Christianity in the Greek branch and Islamic one are based on a loving and trustworthy approach as regards the nature and the environment.