مفهوم برابري در مقابل قانون در مشروطيت ايران و آلمان 1849

Concept of Equality before Law in Iranian and Germany’s 1849 Constitutionalism

يكي از خواست­ هاي تاريخي جنبش مشروطه ­خواهي، تساوي افراد اهالي مملكت در برابر قانون بود. نقض اصل برابري، عامل فساد و تباهي حقوقي سلطنت مستقل بود. در پاسخ به اين خواست تاريخيِ ملي، متمم قانون اساسي مشروطه در يك اصل اين طلب تاريخي را بازتاب داد. بيان اين اصل با مخالفت هاي گروه ­هايي از جامعه مواجه شد. اين گروه­ها از يك سو برابري در مقابل قانون را با امتيازات طبقاتي و صنفي خود معارض و مخالف مي­ديدند و از سوي ديگر اين مفهوم را در تضاد با شريعت مي­ فهميدند. دسته اخير گويي در اين اصل محتوايي فراتر از مضمون آن مي­ ديدند و از سوي ديگر اين اشكالات را با مغالطاتي در مي ­آميختند. نكته بديعي كه از ديدگاه مطالعه تطبيقيِ نخستين بحث ­ها در اين باره در قانون اساسي آلمان فدرال و متمم قانون اساسي مشروطه وجود دارد، مشابهتي است كه درونمايه برخي مخالفت­ ها و دفاعيات از اين اصل در دو كشور دارد. در اين مقاله پس از تقرير بحث در دو كشور، مشابهت ­هاي استدلال ­هاي طرفين را بيان مي­كنيم و خصوصاً استدلال­ هاي حقوقدانان بزرگ حاضر در مجلس مؤسسان آلمان را با استدلال­ هاي ناييني و محلاتي به روش تحليلي و تطبيقي مقايسه خواهيم كرد. چنين مطالعاتي مي ­تواند ابعاد تازه­اي از اهميت كوشش ­هاي فقهاي مشروطه­ خواه را آشكار كند.

One of the historical demands of Constitutionalism Movement was equality of the people before the law. Violation of equality principle was the cause of the corruption and legal decay of the independent monarchy. In response to this historical national demand, supplementary of the constitutionalism's Constitution reflected this historical demand in the form of a single article. Statement of this principle was faced with the protest of some groups of the society. These groups, on one hand, considered the equality before law to against their social class and unio‎n privileges and on the other hand, they understood it to be in conflict with Sharia. It appears that the recent group was seeing a content beyond its meaning in this principle and in addition, merged this problems with some fallacies. The new point that exists in the comparative study on the first issues revolving around this topic in Federal Germany Constitution and Iran’s supplementary Constitution is the similarity which was the motif of the protests and defenses in these two countries. In this article, after discussing the issue in the two countries, analogies of the reasons of both groups are outlined and particularly the arguments of the prominent lawyers presented in Germany's constituent assembly are compared with those of Naini and Mahalati through an analytic and comparative method. Such studies can serve to reveal new dimensions of the importance of the Constitutionalist jurisprudents' endeavors.