فراتحليل مقايسه اثربخشي درمان‌هاي موج سوم رفتاري بر افسردگي در ايران: مقايسه درمان‌هاي مبتني بر پذيرش و تعهد، درمان مبتني بر توجه‌آگاهي و درمان فراشناختي (سال‌هاي 1380 تا 1396)

A Meta-Analysis of Comparing the Efficacy of the Third Wave of Behavior Therapies on Depression in Iran: Comparing Acceptance and Commitment Therapy, Mindfulness-Based Therapy and Metacognitive Therapy (2001-2017)

مقدمه: در سال‌هاي اخير، پژوهش‌هاي بسياري، اثربخشي درمان‌هاي موسوم به «موج سوم رفتاري» را براي اختلال‌هاي افسردگي مورد بررسي قرار داده‌اند. پژوهش حاضر به‌منظور مقايسه نتايج پژوهش‌‌هاي مرتبط با اثربخشي درمان‌هاي مبتني بر پذيرش و تعهد، درمان‌هاي مبتني بر توجه‌آگاهي و فراشناخت درماني بر علائم افسردگي جامعه ايراني صورت گرفته است. روش: در اين پژوهش از روش فراتحليل استفاده گرديد و پس از بررسي پژوهش‌هاي صورت گرفته بين سال‌هاي 1380 تا 1396، 68 مطالعه كه از لحاظ روش‌شناختي ملاك‌هاي ورود به فراتحليل را داشتند، انتخاب شدند. همچنين در جهت رعايت ملاك‌‌هاي ورود و استخراج اطلاعات مربوط به هر مطالعه از چك‌ليست استفاده گرديد و در نهايت 69 اندازه اثر گزارش شد. نتايج: يافته‌‌هاي حاصل نشان مي‌‌دهد كه درمان‌هاي مبتني بر پذيرش و تعهد، مبتني بر توجه‌آگاهي و فراشناخت درماني به‌‌طور معني‌‌دار و در سطح خطاي كمتر از 0.05 بر كاهش علائم افسردگي مؤثر بوده‌‌اند و اندازه اثر تركيبي (بر حسب مقياس تفاوت ميانگين‌‌هاي استاندارد) آن‌ها به ترتيب 1.565، 1.206 و 1.837 گزارش شده است. همچنين مطالعه متغير نوع درمان به‌عنوان متغير تعديل‌كننده و مقايسه دو به دو درمان‌هاي فوق نشان داد كه تنها فراشناخت درماني نسبت به درمان‌هاي مبتني بر توجه‌آگاهي در كاهش نشانه‌‌هاي افسردگي بهتر عمل مي‌كند. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌ها مي‌توان چنين گفت كه درمان‌‌هاي موج سوم رفتاري، به‌خصوص درمان‌هاي فراشناخت درماني بر كاهش نشانه‌هاي افسردگي مؤثر هستند، همچنين پيشنهاد مي‌گردد تا در پژوهش‌هاي آينده درمان‌هاي موج سوم با ديگر درمان‌هاي داراي حمايت تجربي نيز مورد مقايسه قرار گيرند.

Introduction: In recent years, multiple studies have examined the efficacy of the third wave of behavior therapies for depression disorders. This research aimed to compare the results of studies investigating the efficacy of acceptance and commitment therapy, mindfulness-based therapy and metacognitive therapy on depression in Iranian population. Methods: Meta-analysis method was employed in this research and 69 publications which were methodology accepted were selected after a careful study of research studies. Also, the checklist was used to check inclusion criteria and extracted data from each study and finally 70 effect sizes were reported. Results: The results showed that acceptance and commitment therapy, mindfulness-based therapy and metacognitive therapy had been effective for depression at significant level less than 0.05. The size of the combined effect (in terms of scale standardized mean difference) of them were reported 1.565, 1.206 and 1.891 respectively. Also study of type of treatment as a moderating variable showed that metacognitive therapy is more effective in reducing symptoms of depression than mindfulness-based therapy. Conclusions: The results of meta-analysis showed that the third wave of behavior therapies specially metacognitive therapy are effective at reducing symptoms of depression.