سرنخ هاي كالبدي مسكن در برچسب زني سطح اجتماعي-اقتصادي ساكنان

Physical Housing Clues in Labeling Socio-Economic Level of Residents

مسكن و مشخصه‌هاي كالبدي آن شاخصي از وضعيت اجتماعي-اقتصادي ساكنان هستند كه افراد را در معرض برچسب قرار مي‌دهند. پژوهش حاضر با هدف شناسايي عوامل كالبدي مؤثر در برچسب‌زني اجتماعي-اقتصادي به ساكنان از ديدگاه دو گروه كاربر و طراح انجام شد. جهت حصول اين اهداف مجموعه‌اي از عوامل كالبدي موجود در منابع را با استفاده از روش كيفي داده بنياد شناسايي و در قالب پرسشنامه مشخصه‌هاي كالبدي مسكن تدوين شد و در اختيار 2 گروه افراد شامل 247 نفر كاربر با نمونه‌گيري تصادفي و 103 نفر متخصص حوزه معماري با نمونه‌گيري گلوله برفي قرار داده و نظرسنجي انجام شد. شناسايي عوامل مؤثر با محاسبه ميانگين نمره كسب شده براي هر دسته (به عنوان نقطه برش) و حذف عوامل با نمره كمتر از حد تعيين شده انجام شده و از طريق تحليل عاملي اكتشافي در 6گروه دسته بندي شدند. به منظور بررسي تفاوت ديدگاه دو گروه پاسخگو، آزمون تي مستقل مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد ديدگاه دو گروه در خصوص اثر عوامل موقعيت مكاني، سايت و بعد داخلي مسكن واجد تفاوت معنادار يافت شده است اما در دو مشخصه ساختمان و واحد مسكوني تفاوت معناداري را نشان نمي‌دهد. همچنين مشاهده شد كه كاربران مشخصه‌هاي بعد داخلي را مهمترين عامل در تشخيص سطح اجتماعي-اقتصادي ساكنان دانسته‌اند، اما طراحان مجموعه عوامل موقعيت مكاني را به عنوان مؤثرترين دسته اعلام كرده‌اند. لذا لازم است طراحان با توجه به نظرات كاربران و استفاده هدفمند از عناصر و مشخصه‌ها در سطح عرف اقدام به طراحي نمايند؛ اين فرآيند با انتقال معاني مورد پذيرش جامعه موجب كاهش القاي برچسب زني منفي به مسكن اقشار كم درآمد منجر خواهد شد.

The purpose of this study was to identify the effective physical factors in socio-economic labeling of residents from the perspective of two groups of users and designers. In order to achieve these goals, a set of physical factors in the sources was identified using systematic data base method and was developed in the form of housing physical factors questionnaire. Snowballs were placed and polls were conducted. Identification of the effective factors was performed by calculating the mean score obtained for each category (as a cut-off point) and deletion of factors with a score below the designated score and categorized into 4 groups through exploratory factor analysis. Independent t-test was used to investigate the difference between the two groups. The results showed that there was a significant difference between the two groups regarding the location, site and interior dimensions of the eligible housing. Users also found that internal dimension factors were the most important factor in determining socioeconomic status of residents, but designers identified the location factor set as the most effective category. Therefore, designers need to design according to user views and purposeful use of elements and factors at the custom level; this process reduces the induction of negative labeling to low-income housing by transferring socially accepted meanings.