تحليل و نقد روش«معيارگزيني شعر جاهليت» در تفسير قرآن كريم

A critique and Analysis of Criterion of Ignorance Poetry in Tafsir

دانشمندان مسلمان، براي دانش «تفسير قرآن » رتبه نخستين اهميت را ذكر مي‌كنند چرا كه موضوع اين علم قران كريم است و ديگر علوم اسلامي همچون كلام، فقه، حديث و اخلاق به آن وابسته‌اند. لازمه اين ويژگي آنست كه دانش تفسير چنانكه در عرصه‌هاي مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرد، به موازات آن نياز به آسيب‌شناسي مضاعف دارد. يكي از جنبه‌هاي آسيب شناسي و آسيب پذيري تفسير، روش استفاده از «ادبيات معيار» است كه در شناخت ساختار و مضمون آيات قرآن نقش كليدي دارد. از عصر صحابه و تابعين برخي از مفسران، شعر عرب جاهلي يا ديوان عرب را به عنوان ادبيات معيار در تفسير قرآن برگزيده اند. درمقابل،عده اي ديگرازمفسران همواره بااين گرايش تفسيري مخالف بوده و متن قرآن كريم را «ادبيات معيار» دانسته و شعر جاهلي را شايستة مرجعيت تفسير قرآن نديده اند. در اين پژوهش گذشته از كشف عوامل گرايش به شعر جاهلي و ديوان عرب ، ديدگاه و سيره مفسران وابسته به اين گرايش در مقايسه با ديدگاه و سيره مفسران قرآن گرا تحليل گرديد، جنبه هاي ضعف ونارسايي وبرخي آثارمنفي كه بر اين گرايش مترتب شده و اختلافاتي در عرصه‌هاي تفسيري، فقهي و... را باعث شده مورد نقد منصفانه قرارگرفته كه مي‌تواند گامي در مسير شناخت يكي از آسيب‌هاي دانش تفسير شمرده شود.

Quran's Tafsir has been regarded be of utmost importance among numerous fields of Islamic studies, as the subject of this field is Quran, which all other fields of Islamic studies such as Fiqh, Hadith, and ethics rely on. Islamic scholars have long used the Reference Literature or the Ancient poems of Arabs to interpret the words and verses of Quran and any interpretation of Quran's statements have been benchmarked against this literature. A group of scholars, however, disagree with this approach and believe that the Ancient poems do not merit such attention. In this paper, we first study the roots and causes of this tendency among Tafsir scholar and then examine the two competing views - one relying on Ancient poems and the other dismissing it as a reliable source of interpretation for Quran. We then provide an analysis which can serve as a first step in deciphering the pros and cons of each approach.