نگرشي به زمان و نقش آن در سير و سلوك با محوريت آموزه‌هاي نهج‌البلاغه

Study of time and its role in the (spiritual/mystical) journey, centered around the teachings of Nahj al-Balaghah

مقاله ي حاضر بر آن است تا نشان دهد، در سير و سلوك عرفاني، مسئله ­ي زمان از چه جايگاهي در آموزه­هاي نهج­ البلاغه برخوردار است. با واكاوي آموزه ­هاي اين كتاب شريف، معلوم مي­گردد كه توجه به زمان تا چه اندازه مي­تواند در ترقي و تدلي سالكان در مراتب قرب موثر باشد. غفلت سالك از مسئله­ ي زمان، آفات سلوكي بسياري براي او دربردارد، لذا توجه به معارف حضرتش به خصوص دستورالعمل­ هايي كه براي سالكان در جهت بهره گيري از زمان توصيه فرموده ­اند، بسيار ضروري به نظر مي­رسد. نتيجه اين مقاله كه به روش توصيفي، تحليلي سامان‌يافته، آن است كه مبحث زمان در تأملات توحيدي امام علي(ع)، واقعيت خارجي داشته و حضرتش سالك را در زمان گذشته به عبرت­گيري از آن و در زمان حال به غنيمت شمردن فرصت­ ها و در زمان آينده به پرهيز از آرزو­هاي دور و دراز ملزم مي­داند. نكتة بديع، اين­كه امام علي(ع) نيت را در محدودة زماني خاصي منحصر ندانسته و آن را در تمامي ادوار زمان براي سالك در سريان و جريان دانسته است. بر اين اساس مي­توان گفت از منظر نهج ­البلاغه در نسبت نيت سالك و زمان محدوديتي وجود نداشته و سالك براساس حصّة وجودي خويش در تمامي زمان‌ها سلوك دارد.

This paper aims to show how, in the mystical journey, “time” can promote a seeker’s level of closeness to Allah, based on the Alawi Teachings in Nahj al-Balagha. Also, how Nahj al-Balagha as a rich source of Shia mysticism, approaches this issue. So far, no research has been done on this issue. This paper is descriptive and analytical research. The results show that the issue of time is visible in the monotheism reflections of Imam Ali (AS). Imam Ali (AS) orders seekers to pay special attention to the past and the learnings from it, and the present and taking advantage of its opportunities, and the future and the avoidance of long ambitions. The remarkable point is that Imam Ali (AS) does not limit intention to a specific time frame and has considered it to be present in all time frames