خشونت خانگي عليه زنان؛ مطالعۀ تطبيقي سنت زن‌برادرستاني و خواهرزن‌ستاني از منظر حقوق و فرهنگ

خشونت خانگي عليه زنان از مهمترين خشونتهاست. خشونتديدگي عواملي گوناگون دارد، ولي گاه طي فرايندي در بستر فرهنگي شكل ميگيرد. براي نمونه، برخي رفتارها كه بر پايۀ معيارهاي حقوقي و جرمشناختي خشونتآميزند، در بستر فرهنگي، بهنجارند. پرسش اصلي اين مقاله با تكيه بر عامل فرهنگ اين است كه از ديدگاه حقوقي، آيا بهنجار شمرده شدنِ رفتاري خشونتآميز در فرهنگي خاص، وصف خشونت را زايل ميكند؟ به اين منظور در مطالعهاي كيفي با روش نمونهپژوهي، الگوهاي ازدواج زنبرادر ستاني و خواهرزن ستاني در گيلان تحليل شد. يافتهها نشان دادند اين الگوهاي ازدواج كه از طرف اعضاي جامعة محلي بهنجار محسوب ميشوند، زنان را با آسيبهايي مواجه ميكنند. بنابراين، جز در مواردي كه طرفين بر اساس رضايت واقعي و مبتني بر تصميمي آزادانه ازدواج ميكنند، بر پايۀ دو معيار اجبار و ضرر، سنت فرهنگي يادشده ميتواند از نظر حقوقي مصداق خشونت باشد. در اين شرايط مؤثرترين راهكار براي رفع خشونت، تغيير الگوهايي فرهنگي است كه ديگر كاركرد لازم را در جامعه ندارد.