تحليلِ كيفي پيامدهاي اقتصادي و فرهنگي صنعتي‌شدن (مورد مطالعه، روستاهاي حومه طرح پتروشيمي مهاباد)

هدف پژوهش حاضر شناسايي و واكاوي اثرات اقتصادي و فرهنگي صنعت پتروشيمي در شهرستان مهاباد ميباشد. سوال اصلي تحقيق اين است كه سياست توسعه صنعتي در مهاباد، چه تأثيري بر اقتصاد و فرهنگ جوامع محلي پيرامون آن داشته است. روش تحقيق مورد استفاده كيفي و از تكنيك تحليل تماتيك جهت تجزيه و تفسير اطلاعات ميداني استفاده شده‌است. داده ها با استفاده از تكنيك‌هاي مصاحبه نيمه‌ساخت‌يافته و مشاهده، جمعآوري شدهاند و از روش نمونه گيري نظري جهت پاسخ به اهداف تحقيق استفاده شده‌است، بطوريكه با 21 نفر از مطلعين كليدي كه بصورت مستقيم در معرض پديده مورد مطالعه بودند، مصاحبه شده‌است. مصاحبه ها در دو مرحله كدگذاري باز (اوليه و متمركز) و محوري مورد تحليل قرارگرفته اند. در حوزه اقتصادي تعداد 36 مفهوم اوليه در زير 12 مقوله عمده (نابرابري اقتصادي-كاهش درآمد افراد بومي-تغيير در مالكيت زمين-عدم به‌كارگيري نيروهاي بومي-چالشي‌شدن معيشت-ناشناختگي و غيرقابل‌پيش‌بيني‌بودن طرح براي مردم-تغيير نامتناسب در معيشت مردم بومي-رانتِ كاري در پتروشيمي-عدم انتفاع مردم بومي-تبعيض جنسيتي در نيروي كار-افزايش درآمد براي برخي از افراد، افزايش تجارب و مهارت‌هاي برخي از مردم) صورت‌بندي شده‌است. در حوزه فرهنگي 20 مفهوم اوليه تحت شش مقوله عمده (ناهمگني فرهنگي-عدم فعاليت پتروشيمي در حوزه فرهنگي-عدم وجود زيرساخت‌هاي متناسب با پتروشيمي- تغيير در باورهاي فرهنگي مردم-آشنايي با فرهنگ‌هاي جديد-انتشار فرهنگي) استخراج شدند. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه اثرات در حوزه اقتصادي بيش از آنكه به معيشت مردم نواحي پتروشيمي كمك كند، آنها را متضرر و حتي در مواردي مردم بومي را در حوزه اشتغال و نيروي كار طرد كرده است.

The present study aims to identify and analyze the economic and cultural consequences of the petrochemical industry in Mahabad. The main question of the research is, how the industrial development policy in Mahabad influenced the economy and culture of local communities? The research method is qualitative and thematic analysis is used to analyze and interpret the data. Data were collected using semi-structured interview and observation techniques and theoretical sampling method was used to answer the research aims, so that 21 of the key informants directly exposed to the phenomenon were interviewed. All interviews analyzed in two stages of open (primary and focused) and axial coding. In the economic sphere, there are 36 initial concepts in the subcategory of 12 major categories (economic inequality, income reduction, land ownership change, non-use of local workforces, livelihood challenge, unknown and unpredictable of petrochemical for people, disproportionate change in local people’s livelihood, work rent in petrochemicals, Lack of profit for local peoples, Gender discrimination in employing, Increasing incomes, experience and skills of some people). In the cultural sphere, the first 20 concepts were filed in six major categories (cultural heterogeneity, inactivity of petrochemicals in the cultural sphere, the lack of appropriate infrastructures for petrochemical, changes in people's cultural morale, familiarity with new cultures, cultural inspiration). The results show that the effects in the economic sphere have isolated, even in some cases, local people in the field of employment and labor power, rather than helping people livelihoods.