اثربخشي بستۀ تلفيقي درمان شناختي - رفتاري و آموزش مبتني بر فراشناخت در كاهش وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي مجازي

The effectiveness of cognitive - behavioral therapy and metacognition based learning combination on reducing social network dependency

زمينه: وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي مجازي توأم با پيامدهاي منفي روانشناختي و غيرروانشناختي است؛ اما آيا تلفيق درمان شناختي -رفتاري و آموزش مبتني بر فراشناخت مي‌تواند نقش مؤثري در كاهش اين وابستگي داشته باشد؟ هدف: هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي اثربخشي تلفيق درمان شناختي - رفتاري و آموزش مبنتي بر فراشناخت در كاهش وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي مجازي است. روش: طرح پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي با پيش­آزمون – پس ­آزمون و گروه گواه مي‌باشد. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامۀ وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي مجازي (صادق زاده، احدي، درتاج و منشئي، 1397) است. در پژوهش حاضر با استفاده از نمونه­گيري در دسترس از بين دانش‌آموزاني كه نمرۀ بالايي در وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي كسب كردند 30 نفر داوطلب به طور تصادفي به دوگروه آزمايشي و گواه تقسيم گرديدند. گروه آزمايش از دوازده جلسه‌ي آموزشي بر اساس يك پروتوكل محقق ساخته (1397) بهره بردند. يافته‌ها: نتايج تحليل آماري نشان داد كه گروه آزمايش در مقايسه با گروه گواه ميانگين نمرات كمتري در مقياس وابستگي به شبكه‌هاي اجتماعي كسب كرده‌اند كه اين تفاوت (آلفاي 0/05) معنادار تشخيص داده شد. نتيجه­ گيري: بر اين اساس مي‌توان گفت كه بستۀ تلفيقي پژوهش حاضر اثربخش واقع شده و مي­ تواند راهگشاي مشاورين، اوليا و سياست­ گذاران آموزشي در كاهش وابستگي به شبكه­ هاي اجتماعي مجازي باشد.

Background: Dependency on virtual social networks is associated with negative psychological and non-psychological consequences but can the combination of cognitive-behavioral therapy and meta-cognitive training have an effective role in reducing this dependency? Aims: The main purpose of the present study was to investigate the effectiveness of a combination of cognitive-behavioral therapy and meta-cognitive training in reducing virtual social networks dependency. Method: The research design is quasi-experimental with pretest-posttest and control group. Data gathering tool is Virtual Social Networking Dependency Questionnaire (Sadeghzadeh et al., 2018). Among the students with high scores on social networks dependency which have been chosen by convenience sampling, 30 volunteers were randomly divided into experimental and control groups. The experimental group received twelve training sessions based on a researcher-made protocol (2018). Results: The results of statistical analysis showed that the experimental group had lower mean scores on the social network dependency scale in compare with the control group. This result was significant at alpha level of 0/05. Conclusions: it can be said that our protocol was recognized effective and it can be helpful for counselors, parents and educational policymakers to reduce student's virtual social networks dependency.