اثربخشي هيپنوتيزم درمانگري شناختي بر كاهش تنيدگي ادراك شده بيماران دچار مالتيپل اسكلروزيس

The effectiveness of cognitive hypnotherapy on reduction of perceived stress of patients with multiple sclerosis

زمينه: مالتيپل‌اسكلروزيس‌ يك ‌بيماري ‌ناتوان‌كننده ‌و ‌مزمن ‌مغز‌ و ‌نخاع‌ مي‌باشد‌ كه ‌موجب ‌‌‌بروز‌ نشانه‌هاي ‌مرضي‌ گسترده‌اي ‌شامل‌ حركات عضلاني، تعادل ‌و ‌بينايي‌ و‌ اختلالات روانشناختي مانند اضطراب، افسردگي‌و تنيدگي مي‌گردد و اثرات مهمي بر زندگي اين بيماران مي‌گذارد. اما آيا‌ هيپنوتيزم ‌درمانگري شناختي‌مي‌تواند‌ تنيدگي اين بيماران را كاهش دهد وكيفيت زندگي‌آنها را بهبود بخشيد؟ هدف: هدف ‌از ‌اين ‌پژوهش ‌بررسي ‌اثربخشي ‌هيپنوتيزم ‌درمانگري‌ شناختي ‌بر‌ كاهش ‌تنيدگي ‌ادراك‌ شده بيماران ‌دچار ‌ام‌اس ‌بود. روش: اين پژوهش‌يك مطالعه نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون،‌ پس‌آزمون ‌و پيگيري‌2 ماهه با گروه‌گواه بود. جامعه‌آماري شامل 236 بيمار ‌دچار ‌ام­اس ‌از نوع عودكننده - فروكش‌كننده‌ مراجعه‌كننده به يك كلينيك خصوصي مغز و اعصاب واقع در شهر تهران‌در بازۀ زماني‌ دي 1396 تا خرداد 1397 بود. بدين‌منظور 30 نفراز‌اين جامعه با‌‌‌ روش نمونه­گيري در دسترس بر اساس ملاك‌هاي ورود و خروج انتخاب و سپس به طور تصادفي به دو گروه 15 نفري آزمايش وگواه گمارده شدند. پرسشنامه تنيدگي‌ادراك شده (كوهن و همكاران، 1983) توسط آزمودني‌هاي هردوگروه در مراحل قبل، بعد از مداخله و پيگيري كامل‌گرديد. درمان انفرادي در 8 جلسه يك ساعته هفتگي بر اساس پروتكل ‌اثربخشي ‌هيپنوتيزم درماني‌شناختي بركاهش تنيدگي ادراك شدۀ بيماران دچار ام‌اس (محقق ساخته، 1397) به گروه آزمايش ارائه و داده­ها در دو سطح توصيفي و استنباطي مورد تجزيه و تحليل قرارگرفتند. يافته‌ها: نتايج تحليل واريانس با اندازه­گيري مكرر نشان‌ داد كه ‌اجراي ‌هيپنوتيزم ‌درمانگري‌ شناختي ‌منجر به ‌كاهش ‌معنادار ‌ميانگين ‌‌نمرات ‌مؤلفه‌هاي ‌تنيدگي ‌ادراك‌شده‌ منفي، مثبت ‌و تنيدگي ‌ادراك‌شده ‌كل‌ درگروه‌ آزمايش ‌شده‌ است (0/01>p). نتيجه‌گيري: براساس ‌يافته‌هاي ‌پژوهش‌ حاضر هيپنوتيزم‌ درمانگري‌ شناختي ‌روش‌ مؤثري ‌براي‌كاهش پايدار تنيدگي ‌ادراك شده در بيماران دچار ام‌اس است.

Background: Multiple sclerosis (MS) is a disabling and chronic disease of the brain and spinal cord, causing a wide range of symptoms incuding muscle movement, balance and vision and leading to psychlogical disorders such as anxiety, depression and stress which have important consequences on lives of patints. But whether cognitive hypnotherapycould reduce the perceived stress and improve life quality of these patients? Aims: The purpose of this study was to investigate the effectiveness of cognitive hypnotherapy on reduction of perceived stress of patients with MS. Method: This research was a quasi-experimental study with pre, post and 2 months follow up test design with control group. The statistical population included 236 patients with replacing-remitting MS referred to a neurologist private clinic within period of January to June in the city of Tehran in 2018. Hence 30 patients among the statistical population were selected through convenience sampling based on inclusion and exclusion criteria, then placed randomly into two equal experimental and control groups. Perceived stress of participants of both groups was measured by Cohen perceived stress scale (Cohen & et. al, 1983) in 3 stages of pre, post and follow up tests. Individualized treatment based on protocol of effectiveness of cognitive hypnotherapy on reduction of perceived stress of patients with MS (established by reearcher, 2018) was done for experimental group in eight weekly 1 hour sessions. Data were analyzed at two levels of descriptive and inferential. Results:The results showed that cognitive hypnotherapy significantly reduced the mean scores of positive, negative and total perceived stresses of experimental group(P<0/01). Conclusions: Based on the results, cognitive hypnotherapy intervention is an effective method for stable reduction of the perceived stress in patients with multiple sclerosis.