ارزيابي مؤلفه‌هاي ارزشي معماري مسكن مطلوب بر اساس نظام معرفتي اسلام (نمونه موردي: خانه‌هاي معاصر اروميه)

The Assessment of the Value Components of Contemporary Housing Architecture based on the Epistemic System of Islam Case Study: Urmia Contemporary Houses

با توجه به نيازِ به مسكن در دهه­ هاي اخير به عنوان يكي از ابتدايي ­ترين و اساسي­ ترين نيازهاي انسان و از طرفي در راستاي سياست­ هاي كلان كشور و با توجه به اهميت خانه در دين مبين اسلام؛ بدين روي، تأكيد بر اصول طراحي معماري مسكن طبق نظام معرفتي اسلام يك امر مهم و ضروري براي دست‌يابي به كيفيت مطلوب سكونت به­نظر مي­رسد. از اين‌رو، هدف از پژوهش حاضر، دستيابي به اصول طراحي معماري مسكن مطلوب در راستاي مؤلفه ­هاي ارزشي لازمان و لامكان اسلامي مي‌باشد. بنابراين اين پژوهش با روش تحقيق تركيبي و در دو گام اصلي صورت خواهد گرفت. در گام اول با روش تحقيق توصيفي-تحليلي و با جمع ­آوري اطلاعات به صورت مطالعات كتابخانه­ اي و اسنادي به كمك منابع درجه اول ديني (قرآن مجيد)، به استخراج مفاهيم ديني و سپس تخصصي كردن مفاهيم، مطابق با مباني نظري پژوهش خواهد پرداخت. در گام دوم به ارزشيابي و اولويت ­بندي شاخص ­هاي ارائه­ شده در مدل تحليلي از نظر خبرگان و ارزشيابي همان شاخص­ها در نمونه­هاي موردي با تكنيك سلسله مراتب فازي (AHP) خواهد پرداخت. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي ­دهد كه الگوهاي معماري منتج شده از مفاهيم و آموزه ­هاي قرآني را مي توان در دو حيطه مؤلفه ­هاي معماري عملكردي و كالبدي در مسكن اسلامي طبقه ­بندي كرد. كه از نظر خبرگان، زيرمؤلفه "مكان يابي" و "هندسه" با وزن‌هاي 0/217 و 0/275 به ترتيب در مؤلفه عملكردي و كالبدي داراي بيشترين ضريب اهميت مي ­باشند.

Considering the need for housing in recent decades as one of the most basic human needs, and in line with the country's major policies and the importance of home in the religion of Islam, Thus, the emphasis on the principles of housing architecture design, according to the Islamic epistemic system, seems to be an important and indispensable factor in achieving the desired quality of housing. Thus, the present study seeks to answer the question of how well the original Islamic and Qur'anic concepts have been able to be expressed in contemporary physical and functional dimensions in the context of contemporary housing patterns. While explaining the components of Islamic value in the field of housing architecture, in this regard, this research will be done through a combination of two main steps. In the first step, by descriptive-analytical research method and by gathering information in the form of library and documentary studies with the help of first-rate religious sources (Quran Majid), he will extract religious concepts and then specialize the concepts according to the theoretical foundations of research. In the second step, we will evaluate and prioritize the indicators presented in the analytical model from the experts' point of view and evaluate the same indicators in the case samples by fuzzy hierarchy (AHP) technique. The results show that architectural patterns derived from Qur'anic concepts and teachings can be classified into two domains of functional and physical architecture components in Islamic housing. According to the experts, the sub-components of "location" and "geometry" with the weights of 0.217 and 0.275 have the highest importance factor in the functional and physical components, respectively.