كليدواژه :
حقوق دانش‌آموز , حقوق اساسي دانش‌آموز , اصول حقوقي دانش‌آموز , نظام تربيتي ايران
چكيده فارسي :
هدف اصلي پژوهش حاضر استخراج حقوق اساسي دانش‌آموز در نظام حقوقي ايران است تا با اتكاي به آن، وظايف، تعهدات و مسئوليتهاي معلمان، مسئولان مدرسه و ساير افراد دست اندركار تربيت دانش‌آموزان شناسايي و معرفي شوند. پژوهش حاضر مطالعه اي كيفي است كه با بهره‌گيري از روش تحليل محتواي كيفي از نوع طبقه بندي استقرايي انجام شده است. مرور نظام مند و تحليل منابع حقوقي به تدوين مجموعه‌اي از اصول تحت عنوان اصول حقوق دانش‌آموز در نظام حقوقي ايران منجر شده است. اين اصول استخراج شده چهاردهگانه بر اساس ميزان استناد در منابع قانوني مورد مطالعه در سه دستۀ تصريح شده در قوانين رسمي (مشتمل بر دسترسي به آموزش رايگان، تسهيلات تربيت‌بدني و برخورداري از آموزش عالي)، تاييد شده در قوانين رسمي (مشتمل بر تامين اجتماعي، آزادي انتخاب نوع و شيوه آموزش، ارتقاي سطح دانش و آگاهي عمومي، آموزش به زبان مادري، امنيت تحصيلي، برخورداري از حقوق مساوي و آزادي فعاليتهاي سياسي و اجتماعيفرهنگي) و تصريح شده در قوانين آموزش و پرورش (مشتمل بر پرورش خلاقيتهاي هنري، ارتقاي امكانات و فرصتهاي مناسب اوقات فراغت، هدايت و راهنمايي تحصيلي و تسهيل شرايط آموزش كودكان با نيازهاي ويژه) طبقه‌بندي شده اند. پيشنهاد مي شود در مطالعات آينده الگوي مفهومي استخراج شده از نگاه صاحب نظران و متخصصان حقوقي و تربيتي مورد واكاوي قرار بگيرد و با اعمال نظرات آنان تعديل و اصلاح شود.
چكيده لاتين :
Having a clear set of basic Iranian students’ legal rights could serve as a practical guideline to commitments and responsibilities of teachers, administrators, and others dealing with education. To this end, all existing legal documents related to the topic were content analyzed. The result has been a set of fourteen principle areas which can be categorized into three subsets depending on the extent to which they are referred to and their source of extraction. One subset includes those that are clearly stated in the country’s official law, such as free access to basic education, physical education, and higher education. The second subset contains those rights confirmed in these same set of laws and include social security, freedom of choice as for the type and method of education, the use of mother language, academic security, equal rights, and freedom of socio-cultural and political activities. The third subset includes those that are clearly stated in the ministerial rules and regulations, such as the rights to artistic development, adequate leisure time facilities, academic guidance, and facilities for children with special needs. It is suggested that the derived conceptual model be reexamined by law experts and be modified based on their feedback.
