ارزيابي تربيت ديني دانش آموزان دوره دوم متوسطه: مطالعه موردي شهر شيراز

Evaluation of Religious Education of Secondary School Students: A Case Study in Shiraz City

هدف مقاله حاضر ارزيابي تربيت ديني دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر شيراز بود. روش پژوهش، توصيفي و از نوع پيمايشي و جامعه آماري شامل كليه دانش ‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر شيراز است كه به روش نمونه‌‌گيري تصادفي خوشه‌ اي‌ چند‌مرحله‌اي، نمونه‌اي به حجم 254 نفر از بين دانش‌آموزان 8 دبيرستان پسرانه و دخترانه نواحي چهارگانه شهر شيراز انتخاب شدند. براي گردآوري داده ‌ها از مقياس‌ محقق‌ساخته‌ ارزشيابي برنامه درسي تربيت ديني آموخته شده دوره دوم متوسطه بر اساس نظريه تربيت ديني فضامند بومي- جهاني و مولفه‌‌هاي نه‌ گانه آن شامل انبساط حريم، عقلانيت و خردورزي، گرايش و التزام، معيارمداري، خودكنترلي/خوديابي، تعامل و گزينش، سعه‌ صدر، پويايي و استمرار حضور و ارزيابي و تحليل، استفاده شد. براي تعيين روايي آن از روش‌هاي روايي محتوايي و تحليل عامل مرتبه اول و دوم و براي تعيين پايايي آن نيز از آلفاي كرونباخ استفاده شد. نتايج تحليل عاملي مرتبه اول نشان داد با فرض معيار 0/4، در تمامي مولفه‌‌ها، بار عاملي سوالات مطرح شده در مقياس مذكور در دامنه ‌اي بين 0/44 تا 0/90 محاسبه شد. همچنين نتايج تحليل عاملي مرتبه دوم. نشان داد كه مولفه‌‌هاي نه‌گانه در نظريه مذكور به خوبي نشان‌ دهنده برازش اين پرسشنامه براي سنجش تربيت ديني در فضاي جهاني فعلي است. نتايج آلفاي كرونباخ (دامنه‌اي بين 0/54 تا 0/75 براي مولفه‌‌ها و 0/93 براي كل) نيز نشان داد كه اين مقياس در تمامي ابعاد خود، پايايي لازم را براي استفاده به عنوان يك مقياس معتبر دارد. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از تحليل واريانس چند متغيره استفاده شد. نتايج حاصل از تحليل واريانس چندمتغيره نشان داد كه بين ميزان تربيت ديني دانش ‌آموزان نواحي چهارگانه شهر شيراز، تفاوت معناداري وجود دارد همچنين اين نتايج نشان دادند كه بين ميزان تربيت ديني دانش‌ آموزان پايه‌هاي دهم و دوازدهم نيز تفاوت معناداري وجود دارد، اما بين ديدگاه دانش‌ آموزان پسر و دختر اين نواحي، درباره ميزان تربيت ديني، تفاوت معناداري وجود ندارد.

The purpose of this study was to evaluate the religious education of the upper secondary school students in Shiraz city. The research method was descriptive survey method. Statistical population included all the upper secondary school students of Shiraz city. Through multistage cluster random sampling method, 452 students were selected among the students of 8 high schools, from both girls and boys high schools, in the 4 districts of Shiraz city. Data collection was carried out through a made questionnaire that was about the taught secondary school religious researcher based religious education curriculum that was based on the «glocalized space education model” (GSBREM) and its nine components, including expansion of control privacy; rationality and wisdom; tendency and obligation; standardization; self discovery; interaction and selection; tolerance; dynamism and consistent and self presence; as well as evaluation and analysis. Its validity was determined by content order factor analysis. Its reliability was assessed and second validity method and first order factor analysis showed that, by by Cronbach’s alpha. The results of the first assuming a criterion of 0/4 in all the components of GSBREM, the questions of the questionnaire were regarded in the range of 0.44 to 0.90. Meanwhile, the results of the order factor analysis showed that the nine components in the GSBREM were second illustrating the fitness of this questionnaire for the evaluation of religious education in the current global space. The results of Cronbach’s alpha (ranging from 0.45 to 0.75 for the components and 0.93 for the total) also showed that the questionnaire, in all aspects, has the required reliability for being used as a valid scale. To analyze the data, multivariate analysis of variance was used. The results of multivariate analysis of variance showed that there is a significant difference between the levels of religious education of the students in the four districts of Shiraz city. Also, the results showed that there is a significant difference between the levels of religious education of the students in the tenth and twelfth grades but there is no significant difference between the levels of religious education of the male and female students in these districts.