الگوي رهبري حكمت محور از منظر اسلام در سازمان هاي آموزشي

A wisdom-based leadership model from an Islamic perspective for educational organizations

پژوهش حاضر با هدف طراحي الگوي رهبري حكمت محور از منظر اسلام در سازمان ‌هاي آموزشي با استفاده از رويكرد كيفي با روش تحليل مضمون صورت گرفته است. به منظور دستيابي به هدف مذكور، ابتدا بر اساس منابع قرآني و روايي به صورت هدفمند مفهوم حكمت شناسايي و سپس از طريق روش تحليل مضمون به طراحي الگوي رهبري حكمت محور پرداخته شد، جامعه آماري در بخش اعتبار بخشي الگوي طراحي شده محققان، مؤسسان، مديران و معلمان مدارس خاص بودند كه به روش نمونه ­گيري هدفمند، 30 نفر در پژوهش حاضر شركت داشتند. ابزار گردآوري اطلاعات مصاحبه­ هاي عميق نيمه ساختار يافته بود كه از اعتبار و روايي مناسبي برخوردار بود. يافته هاي حاصله حاكي از اين است كه الگوي رهبري حكمت­ محور از چهار عامل (عقلانيت وحياني، استحكام­ بخشي ناظر به واقع، پيشگيري رشد مدار، عملياتي­ سازي به هنگام) و سيزده مؤلفه تشكيل شده است. از اين رو الگوي حاضر مي ­تواند راهنماي عمل رهبران در مواجهه با مسائل پيچيده و چند بعدي محيط هاي آموزشي باشد تا از طريق اعمال نفوذ و هدايت معطوف به هدف در كليه امور معرفتي و عملي محيط آموزشي با بهره­‌گيري از عقلانيت وحياني و نگاه پيشگيرانه مبتني بر رشد تصميم گيري نموده و استحكام ناظر به واقعيت را در تمامي ابعاد محيط آموزشي مدنظر قرار دهند.

The purpose of this study is to design a Wisdom-Based Leadership Model (WBLM) from an Islamic perspective for educational organizations, using qualitative approach and thematic analysis method. In order to achieve this goal, the concept of wisdom was purposefully identified based on the Quranic and narrative sources, and then WBLM was designed through thematic analysis method. In assessing the validity of the designed model, the statistical population included researchers, founders, administrators, and teachers of special schools, among whom 30 subjects were selected through purposeful sampling. Data collection tool was a valid and reliable in-depth semi-structured interview. The findings indicated that WBLM is composed of four factors (revelatory rationality, realistic empowerment, growth-oriented prevention, and timely operationalization) as well as thirteen components. Thus, WBLM can guide leaders in dealing with complex and multidimensional issues in educational settings. In this way, they can make timely decisions through targeted influence and guidance in all the epistemic and practical affairs of the educational environment, using revelatory rationality and growth-oriented preventive perspective, and consider realistic empowerment in all aspects of the educational environment.