پديد آورندگان :
محب زاده، زينب دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - دانشكده علوم انساني - گروه علوم تربيتي، تهران , امام جمعه، محمدرضا دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - دانشكده علوم انساني، تهران , عصاره، عليرضا دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - دانشكده علوم انساني، تهران , حميدي، فريده دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - دانشكده علوم انساني - گروه علوم تربيتي، تهران
چكيده فارسي :
در جامعه كنوني كه رسانه ها نقش فعالي در تغيير فرهنگ ها ايفا مي كنند، آماده سازي دانش آموزان براي برخورد فعالانه با رسانه ها يكي از وظايف مهم نظام تعليم و تربيت رسمي است و البته اين امر مستلزم تدوين برنامه درسي سواد رسانه اي است. در اين راستا پژوهش حاضر يك تحليل محتواي كيفي جهت دار است كه به شناســايي و تبيين مفهوم سواد رسانه اي و اهداف تربيتي مربوطه با تأكيد بر قرآن كريم مي پردازد. جامعه آماري پژوهش، تمام آيات قرآن كريم و واحد نمونه گيري، آيه در نظر گرفته شد. با روش نمونه گيري هدفمند و با استفاده از نرم افزار نورالانوار، آيات مرتبط با سواد رسانه اي در قرآن جستجو و گردآوري شد. واحد تحليل، جمله در نظر گرفته شد. آيات و جملات گردآوري شده با استفاده از مولفه هاي سواد رسانه اي، يعني دسترسي و استفاده، تجزيه و تحليل، ارزشيابي، توليد و برخورد فعال با پيام رسانه اي، طبقه بندي شد. سپس با استفاده از كد گذاري جملات، مفهوم سواد رسانه اي و اهداف تربيتي مربوطه از نظر قرآن مشخص شد. بر اساس يافته ها، در آيات انتخاب شده، به ترتيب به مولفه هاي توليد و نشر پيام، ارزشيابي، برخورد فعال، دسترسي و استفاده و تجزيه و تحليل، بيشترين توجه شده است. در مجموع براي پنج مولفه سواد رسانه اي، شانزده مضمون كلي استخراج شد. در بين مضامين به ترتيب به ويژگي هاي پيام رسان، نبايدهاي توليد و نشر پيام، ويژگي هاي پيام موثر و اهميت تعقل و خردورزي بيشترين توجه شده است. در نهايت با توجه به مضامين، بيست و دو هدف تربيتي پيشنهاد شد.
چكيده لاتين :
In today's society where the media play an active role in changing cultures, preparing students for active engagement with the media is one of the important tasks of the formal education system, which requires the development of a comprehensive media literacy curriculum. In this regard, the present study is a directed qualitative content- analysis that identifies and explains the educational goals of the ‘media literacy’ training program with emphasis on the Holy Quran.The statistical population of the study consisted of all verses of the Holy Quran, and the verse was considered as the sampling unit. Using targeted sampling method and Quranic Nur al-Anawar software, the keywords related to media and media literacy were searched for in the Quran, and the relevant verses were collected. The sentence was considered as the analysis unit. The compiled verses and sentences were categorized using components of media literacy, namely Access and Use, Analysis, Evaluation, Production and Active Treatment with media messages.Then, using coding of the sentences, the concept of media literacy and the related educational goals were identified from the Qur'an’s viewpoint. Based on the findings, in the selected verses, the components of Production, Evaluation, Active Treatment, Access and Use and Analysis have been given the most attention respectively. Totally, sixteen general themes were extracted for five components of media literacy. Among the themes, most attention has been paid to the characteristics of the messenger, the disadvantages of producing and publishing the message, the characteristics of the effective message and the importance of intellection respectively. Finally, according to the themes, twenty-two educational goals were proposed.
